د سعودي عربستان او پاکستان دفاعي تړون: "د مخنیوي چتر" چې ټولې پوځي وړتیاوې پکې شاملې دي

د سعودي عربستان رسنیو د ریاض او اسلام اباد ترمنځ لاسلیک شوی ستراتیژیک دفاعي تړون د یو "مخنیوي چتر" په توګه لمانځلی، چې دواړو هېوادونو ته اجازه ورکوي له استثنا پرته خپلې ټولې پوځي وړتیاوې وکاروي.

د چهارشنبې په ورځ، ولیعهد شهزاده محمد بن سلمان په ریاض کې د پاکستان له لومړي وزیر شهباز شریف سره دا تړون لاسلیک کړ.

د سعودي خبري اژانس (SPA) له خوا په خپره شوې ګډه اعلامیه کې راغلي، چې د دې تړون موخه "د امنیت پیاوړتیا، په سیمه او نړۍ کې د سولې ټینګښت، د دواړو هېوادونو ترمنځ د دفاعي همکاریو پراختیا او د هر ډول تېري پر وړاندې د ګډ مخنیوي پیاوړتیا ده."

په تړون کې ویل شوي: "پر یوه هېواد هر ډول تېری به پر دواړو هېوادونو تېری ګڼل کېږي."

یوه جګپوړي سعودي چارواکي د دې تړون د وخت په اړه د پوښتنې په ځواب کې رویټرز خبري اژانس ته وویل: "دا تړون د کلونو خبرو اترو پایله ده. دا د کوم ځانګړي هېواد یا پېښې په ځواب کې نه دی، بلکې زموږ د دواړو هېوادونو ترمنځ د اوږدمهاله او ژورو همکاریو بنسټیز کول دي."

دغه چارواکي، چې د نوم نه ښودلو په شرط یې خبرې کولې، کله چې ترې وپوښتل شول چې ایا په دې دوه اړخیزه دفاعي تړون کې د اړتیا پر مهال د پاکستان د اټومي وسلو کارول هم شامل دي، وویل: "دا یو جامع دفاعي تړون دی چې ټولې پوځي وسیلې په کې شاملې دي."

د سعودي د دفاع وزیر او د ولیعهد ورور، شهزاده خالد بن سلمان، په خپله رسمي اېکس (X) پاڼه ولیکل: "سعودي عربستان او پاکستان... د هر تېري کوونکي پر وړاندې یوه جبهه... تل او د تل لپاره."

"عکاظ" ورځپاڼې په خپل سرلیک کې لیکلي: "ولیعهد او د پاکستان لومړي وزیر ستراتیژیک دفاعي تړون لاسلیک کړ،" او زیاته کړې یې ده چې د سعودي په ښارونو کې برجونه د سعودي او پاکستان په بیرغونو روښانه شوي وو.

اټومي مخنیوی
عکاظ ورځپاڼې د لیکوال معتب العواد یوه لیکنه خپره کړې او په کې یې د دفاعي تړون ستاینه کړې ده.

د لیکنې سرلیک دا و: "د اسلامي جبهې تاریخي پیاوړتیا: د سعودي هوايي دفاع د پاکستان په اټومي مخنیوي سره بشپړه شوه."

عواد وویل، دا تړون "د دواړو هېوادونو په اړیکو کې یو ژور او ډېر منسجم پړاو پیلوي،" او دا تړون یې "د سیمه ییز مخنیوي د بیا تعریف" په توګه یاد کړ.

هغه استدلال وکړ چې د سعودي عربستان اقتصادي ځواک دا هېواد د نړیوالې انرژۍ د ثبات تضمین کوونکی ګرځوي.

لیکوال وویل: "د سعودي عربستان پرمختللی پوځ دا هېواد د سیمې په مخکښو ځواکونو کې شاملوي، او د اسلام د سپېڅلو ځایونو ساتنه ورته په اسلامي نړۍ کې روحاني مشروعیت او مشرتابه ورکوي."

هغه دا هم وویل چې د سلطنت "لید ۲۰۳۰" د کورنیو دفاعي صنایعو او د وسلو پراختیا له لارې پوځي عصري کول ګړندي کړي، چې دا هېواد "د خلیج او اسلامي امنیت پر وړاندې د ګواښونو په مقابل کې د دفاع لومړۍ کرښه" ګرځوي.

سعودي لیکوال وویل چې پاکستان یو اعلان شوی اټومي ځواک دی چې د توغندیو زېرمې او په اسلامي نړۍ کې یو له سترو پوځونو څخه لري.

هغه وویل، د عربو پر سمندرګي یې جغرافیایي موقعیت خلیج له سویلي اسیا او هند سمندر سره نښلوي، په داسې حال کې چې د دې هېواد لوی نفوس او په دفاعي صنعت کې تخصص په هر ډول ګډ دفاعي ترتیب کې د دې هېواد رول پیاوړی کوي.

هغه وویل، دا تړون "دوه اړخیزه ډله ییزه امنیتي چتر" رامنځته کوي چې عملیاتي پلان جوړونه، د استخباراتي معلوماتو شریکول، ګډ پوځي تمرینونه، سمندري او هوايي همکارۍ، او د دفاعي صنعت پراختیا په کې شامل دي.

هغه وویل، دا منل چې "پر یوه هېواد برید پر دواړو برید دی" یو "کلک مخنیوی کوونکی چتر" رامنځته کوي چې د خلیج او اسلامي نړۍ د ساتنې وړتیا لري.

تړون "د ناټو اصل" خپلوي

سیاسي شنونکي منیف عماش الحربي وویل، دا دفاعي تړون ریاض او اسلام اباد دواړو ته اجازه ورکوي چې خپلې ټولې وړتیاوې وکاروي.

هغه العربیه ټلویزیون ته په خپلو څرګندونو کې وویل: "دا تړون دواړو هېوادونو ته اجازه ورکوي چې له استثنا پرته خپلې پوځي وړتیاوې د مخنیوي لپاره وکاروي... او سیمه ییزو او نړیوالو اړخونو ته یو پیغام استوي."

د سعودي د هوايي ځواک متقاعد جنرال فیصل الحمد یاد ټلویزیون ته وویل: "دا تړون 'د ناټو هغه اصل خپلوي چې پر یوه غړي برید پر ټولو برید دی.'"

د پاکستان ورځپاڼو هم لاسلیک شوي دفاعي تړون ته پراخ پوښښ ورکړی و.

سعودي خبري اژانس وویل چې په اسلام اباد کې لوړپوړې ودانۍ د لمانځنې په موخه د سعودي او پاکستان په بیرغونو روښانه شوې وې.

الریاض ورځپاڼې سرلیک ورکړی و: "ولیعهد د پاکستان له لومړي وزیر سره پر پرمختګونو خبرې وکړې، ستراتیژیک دفاعي تړون یې لاسلیک کړ."

المدینه ورځپاڼې لیکلي: "ولیعهد او شهباز شریف پر ګډون بیاکتنه وکړه. د سلطنت او پاکستان ترمنځ ستراتیژیک دفاعي تړون."

د دواړو هېوادونو ترمنځ دا دفاعي تړون د قطر پر پلازمېنه د اسرائيل له هغه برید یوه اونۍ وروسته لاسلیک شو، چې په پایله کې یې د حماس پنځه سوله ییز مرکچیان او یو قطري امنیتي افسر ووژل شول.

دا برید په داسې حال کې وشو چې دوحې، له مصر او امریکا سره یوځای، په غزه کې د اوربند او د بندیانو د تبادلې لپاره د حماس او اسرائيل ترمنځ د غیر مستقیمو خبرو منځګړیتوب کاوه.

د اسرائيل پوځ د ۲۰۲۳ کال له اکتوبر راهیسې په غزه کې نسل وژنه پیل کړې، چې نږدې ۶۵۰۰۰ فلسطینیان یې شهیدان کړي، چې ډېری یې ښځې او ماشومان دي، او د اوربند لپاره یې نړیوالې غوښتنې رد کړې دي.

په دې قربانیانو کې شاوخوا ۱۱۰۰۰ هغه فلسطینیان نه دي شامل چې وېره ده د ویجاړو شویو کورونو تر کنډوالو لاندې ښخ شوي وي.

خو کارپوهان په دې باور دي چې د مړو اصلي شمېر له هغه څه خورا ډېر دی چې د غزې چارواکو راپور ورکړی، او اټکل کوي چې دا شمېر ښايي شاوخوا ۲۰۰۰۰۰ ته ورسېږي.