د تورکیې لومړۍ مېرمنې د اناتولیا میراث نندارې ته وړاندې کړ او د غزې په اړه یې د نړیوال اقدام غوښتنه وکړه
امینه اردوغان پایښت لرونکي دودونه له عصري ننګونو سره تړي او د فلسطین د تاریخ د له منځه وړلو په اړه خبرداری ورکوي.

د تورکیې لومړۍ مېرمنې امینه اردوغان، چې د صفر ضایعاتو په اړه د ملګرو ملتونو د لوړې کچې مشورتي بورډ مشري هم کوي، د اناتولیا د پیړیو پخواني کلتوري میراث ته ګوته ونیوه او د غزې د ساتنې لپاره یې د قوي نړیوال اقدام غوښتنه وکړه.

اردوغان د سه‌شنبې په ورځ په نیویارک کې د ملګرو ملتونو د ۸۰مې عمومي اسامبلې په څنډه کې په ترکي کور (ترک ایوي مرکز) کې د دولتونو او حکومتونو د مشرانو مېرمنو ته د خپلې وینا پر مهال وویل: "په اناتولیا کې ژوند یوه لارښوده نقشه ده چې ښیي څنګه د پایښت لرونکې پراختیا موخې ترلاسه کېدای شي. ځکه چې د اناتولیا ورونه د زرګونو کلونو تجربو پر بنسټ یوې حاصلخېزۍ، راټولونې او مهارت ته خلاصېږي." دا غونډه د هغې تر سرپرستۍ لاندې د 'اناتولیایان' پروژې یوه برخه وه.

هغې او د بېلابېلو هېوادونو او حکومتونو نورو لومړیو مېرمنو د تورکیې د صنعت او ټکنالوژۍ وزارت له خوا تنظیم شوی نندارتون وکوت، چې په کې د اناتولیا زرګونه کلنه پوهه، لاسي صنایع او کلتوري میراث له عصري ډیزاین سره یوځای نندارې ته وړاندې شوي وو.

په نندارتون کې شاوخوا ۴۰ ډوله دودیزې جامې، په لاس اوبدل شوي غالي، د فیلګري او قزازیه جواهرات، د کلالۍ نمونې، د چارمغز لرګیو صندوقونه او په لاس جوړ شوي مسي لوښي نندارې ته ایښودل شوي وو. مېلمانه د "څرخ"، "دوام"، "پیوستون" او "استادۍ" په نومونو له موضوعي دروازو څخه تېر شول، چې د اناتولیا د تولیدي کلتور سمبولونه وو.

'نړیوالتوب ځايي کلتورونه د ویلې کېدو په بټۍ کې اچوي'

امینه اردوغان په خپله وینا کې وویل، چې خوښه ده چې د ملګرو ملتونو د عمومي اسامبلې په څنډه کې د مېلمنو کوربتوب کوي او دوی ته د اناتولیا بډایه میراث ورپېژني.

"هر کلتور، هره ژبه او هر دین سره یوځای کیږي او یو عالي بشري سمفوني جوړوي. خو نړیوالتوب ځايي کلتورونه د ویلې کېدو په بټۍ کې اچوي، چې نړۍ په زیاتیدونکي ډول یو شان، یو غږې او یو رنګه کوي."

هغې ټینګار وکړ چې که څه هم له ۷۰۰۰ څخه زیاتې ژبې شتون لري، خو وړاندوینه کیږي چې نیمایي به یې د ۲۱مې پیړۍ تر پایه له منځه لاړې شي. هغې وویل، د یوې ژبې مړینه د یوه ولس د کلتور، احساساتو او نړۍ لید د مړینې په معنا ده.

اردوغان په ډاګه کړه چې د ملګرو ملتونو د ۲۰۳۰ کال د پایښت لرونکې پراختیا یوازې ۱۸ سلنه موخې ترلاسه شوي دي.

هغې وویل: "د بشریت په توګه، موږ داسې لاره لټوو چې عادلانه وي، د ضایعاتو مخه ونیسي، کار ته ارزښت ورکړي، طبیعت ومني او سوله پیاوړې کړي. حللاره لرې نه ده – دا زموږ د تمدن په ریښو کې نغښتې ده. د اناتولیا حکمت د پایښت لرونکي ژوند لپاره یوه لارښوده نقشه ده."

لومړۍ مېرمنې ټینګار وکړ چې ترکي خواړه پخپله د صفر ضایعاتو یوه نمونه ده او دا چې په اناتولیا کې د اخلاقي تولید، بیا کارونې، پایښت لرونکي فیشن، طبیعي موادو او د ښځو د کار ملاتړ په څېر کړنې له پیړیو راهیسې ساتل شوي دي.

هغې غوښتنه وکړه چې دا روحیه د غزې او اوکراین په څېر جګړه ځپلو سیمو ته هم وغځول شي: "راځئ چې د خپلو تمدنونو حکمت د ورورولۍ په پلونو بدل کړو چې لویې وچې سره ونښلوي."

'موږ باید اجازه ورنکړو چې اسرائیل له ۱۹۴۵ کال څخه مخکې فلسطین له منځه یوسي'

د تورکیې لومړۍ مېرمنې د تاریخي حذف پر وړاندې پر مقاومت ټینګار وکړ او ویې ویل: "موږ باید اجازه ورنکړو چې اسرائیل له ۱۹۴۵ کال څخه مخکې فلسطین زموږ له حافظې څخه پاک کړي. برعکس، موږ باید دا لرغونی تاریخ او کلتور وساتو او ویې ښیو. د بمونو په وړاندې، موږ باید په قلمونو، کتابونو او حافظې سره مقاومت وکړو."

هغې د غزې د بشري ناورین په اړه خبرداری ورکړ او ویې ویل: "ایا پوهیږئ، په غزه کې ماشومان دومره وږي ویده کیږي چې بیا هیڅکله نه راویښیږي؟ یوازې په دوو کلونو کې نږدې ۱۹،۰۰۰ ماشومان وژل شوي دي. غزه د ماشومانو په هدیره او د بشریت د وجدان په قبرستان بدله شوې ده."

هغې یو ځل بیا پر بشریت غږ وکړ چې د غزې غږ شي، بشري دهلیزونه پرانیزي او نړیوال قانون پیاوړی کړي. هغې د ډېرو هېوادونو له خوا د فلسطین د دولت په توګه د په رسمیت پېژندلو پرېکړې هرکلی وکړ او دا یې "د سولې او عدالت لپاره یو تاریخي بدلون" وباله.

د اناتولیا دودونه 'پایښت او کلتوري حکمت' لري

اردوغان وویل چې هغه "په رښتیا هم خوښه ده" چې په نیویارک کې د نړۍ د مشرانو د مېرمنو کوربتوب کوي ترڅو د اناتولیا کلتوري میراث، پایښت لرونکي دودونه او کسبګري نندارې ته وړاندې کړي.

د تورکیې لومړۍ مېرمنې له پروګرام وروسته په یوه خپاره شوي پیغام کې دا نندارتون د اناتولیا په حاصلخېزه خاوره کې د کرل شویو محصولاتو، د پخلي حکمت چې له نسلونو راهیسې رالیږدول شوی او د استادانو هنرمندۍ لمانځنه وبلله.

هغې وویل، د دې نوښت موخه دا وه چې د اناتولیا ښکلاپېژندنې لید، د پایښت لرونکي تولید روحیه او طبیعت ته درناوی نړیوالې کچې ته ورسوي. اردوغان زیاته کړه چې هیله لري دا غونډه به "د کلتورونو ترمنځ یو پل وګرځي، چې ورورولي او د بشریت ګډ راتلونکی پیاوړی کړي."