ټایلنډ او کمبودیا د اسیان په سرمشریزه کې د ټرمپ په حضور کې د اوربند تړون لاسلیک کړ.

ټایلنډ او کمبودیا د اسیان په سرمشریزه کې د ټرمپ په حضور کې د اوربند تړون لاسلیک کړ.
دغه اوربند له هغو خونړیو سرحدي نښتو څو میاشتې وروسته ترسره شو چې پکې ۴۸ کسان وژل شوي او زرګونه نور بې ځایه شوي وو.

د تایلنډ او کمبوډیا مشرانو د یکشنبې په ورځ د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ په شتون کې، چې د جولای په میاشت کې یې د دوی ترمنځ د پنځه ورځنۍ خونړۍ سرحدي جګړې د پای ته رسولو لپاره منځګړیتوب کړی و، د اوربند یو پراخ شوی تړون لاسلیک کړ.

دا تړون په کوالالمپور کې د سوېل ختیځې اسیا هېوادونو ټولنې (ASEAN) سرمشریزې ته د ټرمپ له رسېدو لږ وروسته لاسلیک شو.

دا تړون پر هغه اوربند ولاړ دی چې درې میاشتې مخکې وروسته له هغه وشو چې ټرمپ د دواړو هېوادونو له هغه مهال مشرانو سره اړیکه ونیوله او له هغوی یې وغوښتل چې دښمني پای ته ورسوي، که نه نو له واشنګټن سره به یې خپلې سوداګریزې خبرې له خطر سره مخ شي.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د مالیزیا له لومړي وزیر انور ابراهیم، د کمبوډیا له لومړي وزیر هون مانیت او د تایلنډ له لومړي وزیر انوتین چارنویراکون سره یو ځای د لاسلیک په مراسمو کې وویل: "دواړه هېوادونه موافقه کوي چې ټولې دښمنۍ پای ته ورسوي او د ښو، ګاونډیتوب اړیکو جوړولو لپاره کار وکړي."

دا تړون چې د اسیان په ۴۷مه سرمشریزه کې لاسلیک شو، د کمبوډیا د ۱۸ جنګي بندیانو خوشې کول هم پکې شامل دي.

ټرمپ وویل: "د دې تړون له مخې به د اسیان هېوادونو څارونکي، د مالیزیا په ګډون، ځای پر ځای شي ترڅو ډاډ ترلاسه کړي چې سوله حاکمه او پایداره پاتې شي."

ټرمپ زیاته کړه: "موږ له دواړو سره ډېره سوداګري کوو. موږ باید له دې سوداګرۍ څخه کار واخلو ترڅو ډاډ ترلاسه کړو چې دوی جګړو ته نه ځي، خو دا به یوه ډېره اوږدمهاله سوله وي."

د کمبوډیا لومړي وزیر هون مانیت له ټرمپ څخه د هغه د هڅو له امله مننه وکړه او ویې ویل چې هغه "د خپلو خلکو د مننې د انعکاس په توګه" د امریکا ولسمشر د نوبل سولې جایزې ته نوماند کړی دی.

د تایلنډ لومړي وزیر انوتین چارنویراکون هم له ګډون کوونکو مشرانو مننه وکړه او ویې ویل چې دا اعلامیه "په سوله ییزه توګه او د حاکمیت او ځمکنۍ بشپړتیا ته په پوره درناوي سره د اختلافاتو د حل لپاره زموږ د ګډې ارادې څرګندونه کوي."

د تایلنډ او کمبوډیا ترمنځ د دوی د ۸۱۷ کیلومتره (۵۰۸ میله) ځمکنۍ پولې په اوږدو کې د نه نښه شویو نقطو پر سر تاوتریخوالي د جولای په میاشت کې په یوه پنځه ورځنۍ خونړۍ جګړه واوښتل.

دغې پنځه ورځنۍ جګړې لږ تر لږه ۴۸ کسان ووژل او په دواړو خواوو کې یې په سلګونو زره کسان په موقتي توګه بې ځایه کړل، چې دا په وروستیو لسیزو کې د دواړو هېوادونو ترمنځ تر ټولو ناوړه جګړه وه.

د ټرمپ او انور په منځګړیتوب یو اوربند دغې جګړې ته د پای ټکی کېښود او له هغه راهیسې دواړه خواوې د تاوتریخوالي کمولو په اقداماتو کار کوي.

د سرحدي ادعاوو له امله وخت په وخت تاوتریخوالی رامنځته کیږي

سرحدي شخړې اوږدمهاله مسایل دي چې د دواړو ګاونډیو ترمنځ یې وخت په وخت تاوتریخوالی رامنځته کړی دی. تایلنډ او کمبوډیا تر ۸۰۰ کیلومتره (۵۰۰ میله) ډېره ځمکنۍ پوله لري.

دغه د اختلاف وړ ادعاوې تر ډېره حده د ۱۹۰۷ کال له یوې نقشې څخه سرچینه اخلي، چې د فرانسې د استعماري واکمنۍ پر مهال د تایلنډ څخه د کمبوډیا د جلا کولو لپاره جوړه شوې وه.

کمبوډیا له دې نقشې څخه د خاورې د ادعا لپاره د یوې مرجع په توګه کار اخلي، په داسې حال کې چې تایلنډ استدلال کوي چې دا نقشه ناسمه ده.

د فبرورۍ په میاشت کې، کمبوډیايي سرتېري او د هغوی د کورنۍ غړي په یوه له شخړه ییزو سیمو کې د پولې په اوږدو کې یوه لرغوني معبد ته ننوتل او د کمبوډیا ملي سرود یې ووایه، چې له امله یې له تایلنډي سرتېرو سره لنډه لفظي شخړه رامنځته شوه.

تر ټولو مشهورې او خونړۍ نښتې د ۱۰۰۰ کلن پخوانی "پریه ویهیر" معبد شاوخوا شوې دي.

په ۱۹۶۲ کال کې، د عدالت نړیوالې محکمې د دې سیمې حاکمیت کمبوډیا ته ورکړ او دا د اړیکو د خرابۍ یو لوی لامل شو.

کمبوډیا په ۲۰۱۱ کال کې وروسته له هغه بیا محکمې ته مراجعه وکړه چې د خپل پوځ او تایلنډي ځواکونو ترمنځ له څو نښتو وروسته شاوخوا ۲۰ کسان ووژل شول او زرګونه نور بې ځایه شول.

محکمې په ۲۰۱۳ کال کې دا پرېکړه بیا تایید کړه، هغه پرېکړه چې لا هم تایلنډ اندېښمنوي.