اقتصاد
2 د لوستلو دقیقې
د اقتصادي همکارۍ سازمان د سیمه ییزې همکارۍ لپاره نوي موخې ټاکي
د ایکو سازمان په خپله اعلامیه کې د اقتصادي همکارۍ په اړه خبرې کوي او د اسرائیل له خوا د غزې او ایران پر وړاندې د بریدونو په اړه اندېښنه څرګندوي.
د اقتصادي همکارۍ سازمان د سیمه ییزې همکارۍ لپاره نوي موخې ټاکي
/ AA
7 جولای 2025

د اقتصادي همکارۍ سازمان (ECO) اوولسمه غونډه د سیمه‌ییزې همکارۍ لپاره د نوو موخو په ټاکلو سره پای ته ورسېده.

دغه غونډه چې په خانکندي، آذربایجان کې ترسره شوه، یوه ګډه اعلامیه یې تصویب کړه چې په کې د آزاد شوي قره‌باغ او ختیځ زنګزور اقتصادي سیمو کې د آذربایجان د پراخو بیا رغونې او پرمختیایي هڅو ستاینه شوې ده.

اعلامیه کې د "استانبول اعلامیه" او د اسلامي همکاریو سازمان د بهرنیو چارو وزیرانو شورا په ۵۱مه غونډه کې د تصویب شوې پرېکړې یادونه شوې، چې په کې د هغو سلګونو زرو آذربایجانیانو د وضعیت په اړه خبرې شوې چې د اوسني ارمنستان له خاورې څخه په زور او سیستماتیک ډول ایستل شوي وو. په اعلامیه کې د دې خلکو خپلو اصلي سیمو ته د سوله‌ییز، خوندي او باعزته راستنېدو نه انکارېدونکی حق تایید شوی دی.

په اعلامیه کې راغلي چې د ECO غړو هېوادونو موافقه وکړه چې اقتصادي دوامداري او د اقلیم مقاومت باید د راتلونکې اجنډا په مرکز کې ځای ولري، او په ګډه دې د نوي کیدونکي انرژۍ د ظرفیت لوړولو، د اقلیم دوستانه کرنې، د اوبو مدیریت او د ژویو تنوع ساتنې په برخو کې ګامونه پورته شي.

د ECO ښځینه مشرانو، په ځانګړې توګه د آذربایجان د ولسمشر لومړۍ مرستیاله مهریبان علیوا او د تورکیې لومړۍ میرمنې امینه اردوغان د "صفر ضایعات" په ګډون د اقلیمي نوښتونو ستاینه وشوه.

اعلامیه کې آذربایجان ته د ملګرو ملتونو د اقلیم بدلون کنفرانس (COP29) د بریالي کوربه‌توب مبارکي ورکړل شوه او د تورکیې ملاتړ وشو چې په ۲۰۲۶ کال کې د COP31 کوربه‌توب وکړي.

په اعلامیه کې د "ECO پانګونې"، د سوداګرۍ او صنعت د خونو شورا، د یو واحد معلوماتي فضا جوړولو، او د ECO د سوداګرۍ او پراختیا بانک د واک پیاوړتیا په څېر نوښتونو ملاتړ وشو.

اعلامیه کې دا هم یادونه شوې چې په مصنوعي ځيرکتيا، بلاک‌چین، فضایي ټکنالوژۍ او معلوماتي ټکنالوژۍ کې به همکاري زیاته شي او د ECO مصنوعي ځيرکتيا مرکز په څېر جوړښتونه به پیاوړي شي.

وپلټۍ
تورکیې په لومړیو شپږ میاشتو کې ۶.۳ بیلیونه ډالر بهرنۍ مخامخ پانګونې جذب کړي دي
روسیې د قزاقستان د لومړۍ اټومي  برېښنا بټۍ د جوړولو کار پیل کړ
تورکیې او سوریې د سوداګرۍ شورا د جوړولو او اقتصادي اړیکو د پیاوړتیا تړون لاسلیک کړ
د امریکا د استخدام راپور په نړۍ کې د مایوسۍ ترڅنګ د ونډو د بازارونو بیې راټیټې کړې
ټرمپ : د جنوبي کوریا سره د سوداګرۍ تړون په اړه موافقې ته ورسیدو. جنوبي کوریا ۱۵ سلنه تعرفې ومنلې.
ټرمپ وایي چې امریکا او پاکستان پدې هیواد کې د 'ډیر لوی نفتي زیرمو' د شراکت په اړه توافق ته رسیدلي دي
امریکا به د روسیې سره د سوداګرۍ له امله پر هند ۲۵ سلنه ګمرکي مالیه او جریمه ولګوي
هند د اپل تولیدي بدلون له امله چین شاته پرېښود او د امریکا تر ټولو ستر زیرک تیلیفونونو صادروونکی شو
د اپل کمپنۍ پر چین د تکیې د کمولو  هڅه کوي
امریکا او اروپايي ټولنې د 'سختو خبرو اترو' وروسته سوداګریز تړون لاسلیک کړ
تورکیش ایرلاینز له (دوبۍ اسلامي بانک) سره د ایربس A350 الوتکو د اخیستو لپاره تاریخي مالي هوکړه وکړه
د اروپايي ټولنې او امريکا ترمنځ د سوداګرۍ تړون "موقتي ثبات" راوړي خو "نامتوازن" دی: د فرانسې وزير
تورکیې د رقابت قوانینو نه د سرغړونې له امله د ویزه او ماسټرکارډ  بانکي کارتونو پر خلاف پلټنه پیل کړې
د جون په میاشت کې د چین صادراتو ۵.۸ سلنه وده کړې، چې له تمې څخه زیات وو.
جاپان د امریکا لخوا پر دې هیواد د نوې ګمرکې تعرفې لګولو نه د افسوس وړ  مسلې په توګه یادونه وکړه
چین امریکا ته خبرداری ورکړ چې د نوو تعرفو سره سوداګریزه جګړه بیا پیل نکړي.