د پاکستان لومړي وزیر له خونړیو بریدونو وروسته افغانستان ته د خبرو اترو وړاندیز وکړ

د پاکستان لومړي وزیر د چهارشنبې په ورځ د افغانستان طالبانو حکومت ته د سولې د بیا پیلولو په موخه د خبرو اترو وړاندیز وکړ، دا وړاندیز شاوخوا یوه اونۍ وروسته له هغه کیږي چې په استانبول کې د دواړو خواوو ترمنځ خبرې اترې ناکامې شوې وې، چې دې کار د قطر او ترکیې په منځګړیتوب د شوي اوربند د ماتېدو او د نویو سرحدي نښتو د رامنځته کېدو ویره زیاته کړې ده.

شهباز شریف دا وړاندیز پارلمان ته په یوه تلویزیوني وینا کې وکړ، یوه ورځ وروسته له هغه چې په اسلام اباد کې د یوې محکمې بهر په یوه ځانمرګي برید کې ۱۲ کسان ووژل شول او ۲۷ نور ټپیان شول.

سره له دې، هغه وویل چې پاکستان په سیمه کې سوله غواړي، ځکه چې دا د دواړو خواوو په ګټه ده، که څه هم د دې اونۍ په بریدونو کې "د افغانانو د لاس لرلو نښې" وې.

شریف وویل: "راځئ چې په پاک زړه سره کښېنو، ترهګري مهار کړو، او په سیمه کې د سولې او سوکالۍ لپاره په ګډه کار وکړو." هغه وویل چې په دوحه او استانبول کې د خبرو اترو په وروستیو پړاوونو کې، پاکستان له افغانستان څخه یوازې یوه غوښتنه کړې وه: د وسله والو مهارول.

هغه وویل: "موږ غواړو چې سوله حاکمه شي،" او "افغانستان باید پوه شي چې څه زموږ لپاره ښه دي، د هغوی لپاره هم ښه دي. خو دا نشي کیدای چې هغوی ژمنې وکړي او بیا عمل پرې ونه کړي."

کابل د شریف د وړاندیز په اړه سمدستي څه نه دي ویلي.

د وسله والۍ وده

دا وروستی پرمختګ څو ساعته وروسته له هغه وشو چې پاکستانیانو په اسلام اباد کې د محکمې په ځانمرګي برید کې وژل شوي خپل عزیزان خاورو ته وسپارل، او چارواکو د برید په اړه پلټنې پیل کړې.

په اسلام اباد کې دې بمي برید د هیواد ننګونې په ګوته کړې، ځکه چې حکومت د مخ پر ودې وسله والۍ، سرحدي کړکیچونو او له افغانستان سره د ماتېدونکي اوربند سره لاس او ګریوان دی.

د سې شنبې په ورځ پلازمینې په دننه کې  په سیمه ییزې  محکمې  برید دا اندېښنې راپورته کړې چې د وسله والو د ځپلو لپاره د امنیتي ځواکونو د ګڼو عملیاتو سره سره، هغوی لا هم د لویو بریدونو د ترسره کولو وړتیا لري - حتی د پاکستان په پلازمېنه کې.

پاکستان په وروستیو کلونو کې د وسله والو بریدونو له زیاتوالي سره مخ دی، خو د سې شنبې تر برید پورې، اسلام اباد تر ډېره یو خوندي ځای ګڼل کېده.

د عدلي طب ټیمونو او پولیسو د چهارشنبې په ورځ د چاودنې په ځای کې، چې د شواهدو د ساتلو لپاره تړل شوی و، د پاتې شونو پلټنه کوله. د ښار په بېلابېلو برخو کې، غم ځپلو خپلوانو په یوه روغتون کې د خپلو عزیزانو جسدونه ترلاسه کول.

وروسته، د ځینو قربانیانو د جنازې لمونځونه ادا شول. په برید کې ډېری ټپیان شوي ۲۷ کسان له درملنې وروسته له روغتون څخه کورونو ته لېږل شوي وو.

د پاکستان تورونه

د پاکستان د کورنیو چارو وزیر محسن نقوي د سې شنبې له برید سمدستي وروسته وویل چې دا برید "د هند پلوه عناصرو او د افغان طالبانو د نیابتي ډلو" لخوا شوی چې له پاکستاني طالبانو سره تړاو لري.

هغه کوم ثبوت وړاندې نه کړ او دا یې هم وویل چې چارواکي د چاودنې "ټول اړخونه څېړي."

هند او د افغانستان د طالبانو په مشرۍ حکومت، چې دواړه د پاکستان تورونه ردوي، د رسمي ډیپلوماتیکو اړیکو له نشتوالي سره سره، د سوداګرۍ او بشري مرستو په څېر برخو کې د اړیکو د زیاتولو لپاره کار کوي.

نقوي پر پاکستاني طالبانو هم د برید پړه واچوله. پاکستان له اوږدې مودې راهیسې ویلي چې افغان طالبانو د تحریک طالبان پاکستان (TTP) مشرانو او جنګیالیو ته پناه ورکړې ده - هغه تور چې کابل یې ردوي.

تحریک طالبان پاکستان د سې شنبې په ورځ په دې برید کې لاس لرل رد کړل، په داسې حال کې چې یوې جلا شوې ډلې، جماعت الاحرار، یې مسؤلیت ومانه، خو وروسته د هغوی یوه قوماندان دا خبره رد کړه.

د اسلام اباد برید د نړیوالې ټولنې له خوا په پراخه کچه وغندل شو.

د پاکستان د دفاع وزیر خواجه اصف جیو نیوز ته وویل چې د اسلام اباد برید "پاکستان ته یو پیغام" و چې دا وښيي چې یاغیان کولی شي د هیواد په دننه کې ژور بریدونه ترسره کړي.

کله چې ترې وپوښتل شول چې ایا پاکستان به غچ واخلي او په افغانستان کې به د  تحریک طالبان پاکستان پټنځایونه په نښه کړي، هغه وویل چې "دا له امکانه لرې نه ده" او بیا یې پر کابل غږ وکړ چې له هغه ځایه فعال وسله وال مهار کړي.

د پوځ تر مدیریت لاندې کالج باندې برید

د دوشنبې په شپه، ۵ وسله والو د شمال لویدیځ ښار وانا کې د پوځ تر مدیریت لاندې د کډیټانو پر کالج برید وکړ. پولیسو وویل چې څلور بریدګر - د یوه ځانمرګي موټر بم په ګډون - ووژل شول او تر ۶۰۰ ډېر کسان، چې پکې ۵۲۵ پوځي زده کوونکي، د هغوی ښوونکي او نور کارکوونکي شامل دي، د شپې په اوږدو کې په دې برید کې په خوندي توګه وژغورل شول.

برید هغه مهال پیل شو کله چې یوه ځانمرګي بریدګر له چاودېدونکو توکو ډک موټر د کالج له دروازې سره وجنګاوه. سرتېرو په چټکۍ سره د کمپس په ټولو برخو کې ځای پر ځای شول ترڅو د بریدګرو مخه ونیسي چې هغو ودانیو ته ورسیږي چېرې چې کډیټانو او کارکوونکو پناه اخیستې وه.

د پاکستاني خبري چینلونو لخوا د چهارشنبې په ورځ خپرو شویو ویډیوګانو کې ښودل شوي چې سرتیري د لرګیو زینو په کارولو سره زده کونکي وباسي او د لیلیې دننه د ننوتلو لپاره کړکۍ ماتوي.

د برید مسؤلیت هیچا پر غاړه نه دی اخیستی.

د اطلاعاتو وزیر عطاءالله تارړ وویل چې داسې ښکاري چې بریدګرو هڅه کوله د ۲۰۱۴ کال د پېښور د ښوونځي عام وژنه تکرار کړي - چې په هیواد کې پر یوه ښوونځي تر ټولو خونړی برید و - کله چې  د تحریک طالبان پاکستان یوې جلا شوې ډلې په پېښور کې د پوځ تر مدیریت لاندې یوه ښوونځي کې ۱۵۴ کسان، چې ډېری یې ماشومان وو، ووژل.

د بهرنیو چارو وزیر اسحاق ډار د چهارشنبې په ورځ په اسلام اباد کې یوې غونډې ته وویل چې په دوو بریدونو - په اسلام اباد او وانا کې - لږ تر لږه ۱۵ کسان وژل شوي دي. د هغه دې خبرې دا په ګوته کړه چې پاکستاني ځواکونو ته د کډیټانو په ښوونځي کې لږ تر لږه درې تنه مرګ ژوبله اوښتې ده.

د پوځ د مشر ترفیع

د پاکستان پارلمان د چهارشنبې په ورځ یوه لایحه تصویب کړه چې له مخې یې د پوځ مشر فیلډ مارشال عاصم منیر ته د دفاعي ځواکونو د مشر په توګه نوی رامنځته شوی مقام ورکړل شي، چې دا به د ولسمشر اصف علي زرداري له لاسلیک وروسته، چې یو تشریفاتي ګام ګڼل کیږي، نهايي شي.

اپوزیسیون له رایې ورکولو څخه ډډه وکړه، او ویې ویل چې دا لایحه کولی شي ډیموکراسي کمزورې کړي، په داسې حال کې چې حکومت ټینګار کوي چې د پوځ مشر ته دا نوی لقب یوازې د سمندري او هوایي ځواکونو سره د غوره همغږۍ د تضمین لپاره دی.

له افغانستان سره کړکېچ

د پاکستان او افغانستان ترمنځ تاوتریخوالی له تېرې میاشتې راهیسې زیات شوی، کله چې کابل پر اسلام اباد تور ولګاوه چې د اکتوبر په ۹مه یې د بې پیلوټه الوتکو بریدونه کړي چې په پایله کې یې د افغانستان په پلازمېنه کې څو کسان ووژل شول.

دغو بریدونو سرحدي نښتې راوپارولې چې په پایله کې یې لسګونه سرتیري، ملکي وګړي او وسله وال ووژل شول، مخکې له دې چې قطر د اکتوبر په ۱۹مه اوربند وکړي. په استانبول کې د سولې د خبرو دوه پړاوونه وروسته له هغه بې پایلې پای ته ورسېدل چې کابل له لیکلې تضمین ورکولو ډډه وکړه چې وسله وال به د افغانستان خاوره د پاکستان پر ضد د بریدونو لپاره نه کاروي.

TTP، چې له افغان طالبانو سره تړاو لري خو یوه جلا ډله ده، په ۲۰۲۱ کال کې په افغانستان کې د طالبانو له واکمنېدو وروسته زړوره شوې ده.

په داسې حال کې چې د هند او افغانستان دواړو سره د پاکستان تاوتریخوالی لوړ دی، نوي ډیلي او کابل خپلې اړیکې ښې کړې دي.

د هند د بهرنیو چارو سکرتر ویکرم مسري او د افغانستان د بهرنیو چارو سرپرست وزیر مولوي امیر خان متقي، چې د ملګرو ملتونو د بندیزونو له مخې یې د سفر لنډمهاله معافیت ترلاسه کړی و، د سپتمبر په میاشت کې په نوي ډیلي کې سره وکتل. او تېره میاشت، هند وویل چې په کابل کې به یې تخنیکي ماموریت په بشپړ سفارت بدل شي - چې دا د طالبانو له واکمنېدو راهیسې لومړۍ لوړ پوړې ډیپلوماتیکه اړیکه ده.