حماس د ټرمپ د غزې د اوربند پلان په اړه غور کوي، ځواب به یې ډېر ژر راشي

د حماس د سیاسي دفتر غړی محمد نزال وايي، دغه ډله له ډلو او منځګړیو سره سلا مشورې کوي تر څو وروستی ځواب ورکړي.

د حماس یوه لوړپوړي مشر ویلي چې دغه ډله به ډېر ژر د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ د غزې د اوربند وړاندیز شوی پلان ته خپل ځواب وړاندې کړي.

محمد نزال د دوحې په الجزیره ټلویزیون سره په مرکه کې وویل: "حماس پلان په جدي توګه څېړي، پرته له دې چې زموږ ډېرې اندېښنې او تحفظات شته."

هغه زیاته کړه چې دغه غور او بحثونه "د وخت او ګواښونو له فشار پرته" روان دي، او په ډاګه یې کړه چې له فلسطیني ډلو، خپلواکو شخصیتونو او منځګړیو سره دننه او بهر سلا مشورې پیل شوي دي.

هغه وویل، وروستی ځواب به "د فلسطیني ولس ګټې او د فلسطین د قضیې ستراتیژیک اصول په پام کې ونیسي."

د ټرمپ پلان

د سپتمبر په ۲۹مه، سپینې ماڼۍ یو مفصل وړاندیز خپور کړ چې په غزه کې به د سمدستي اوربند سره پیل شي، ورپسې د بیا رغونې چارې او د دغه تړانګې د سیاسي او امنیتي جوړښتونو بیا تنظیم کېدل راځي.

پلان داسې انځوروي چې غزه به د وسلو څخه خالي سیمه شي، چې د یوې لنډمهالې ادارې له لارې به اداره کېږي او د ټرمپ تر مستقیم څار لاندې به وي، د یوې نوې نړیوالې څارونکې ادارې په مرسته.

په دې کې د هغو ټولو اسرائیلي اسیرانو خوشې کول هم شامل دي چې د حماس په ولکه کې دي، چې باید د پلان د تصویب له ۷۲ ساعتونو دننه ترسره شي، په بدل کې به سلګونه فلسطیني بندیان له اسرائیلي زندانونو څخه خوشې شي.

سند د جګړې د درولو، د فلسطیني مقاومت د بې وسلې کولو او د اسرائیلو د تدریجي وتلو پلان تشریح کوي.

بیا به دا سیمه د امریکا د ولسمشر په مشرۍ د نړیوال نظارت لاندې د تخنیکي ادارې لخوا اداره شي.

ټرمپ ویلي، حماس ته به "دری یا څلور ورځې" وخت ورکړل شي څو د هغه وړاندیز ته ځواب ووایي، چې د هغه په وینا کولای شي په غزه کې نږدې دوه کلنه جګړه پای ته ورسوي.

په غزه کې د اسرائیلو خونړۍ وژنه

د ۲۰۲۳م کال د اکتوبر راهیسې د اسرائیلو پوځ په غزه کې د نسل ‌وژنې لړۍ پیل کړې ده، چې تر اوسه یې له ۶۶ زرو څخه ډېر فلسطینیان وژلي، چې ډېری یې ښځې او ماشومان دي، او نړیوالو غوښتنو ته د اوربند په اړه غوږ نه نیسي.

په وژل شویو کې هغه شاوخوا ۱۱ زره فلسطینیان نه دي حساب شوي چې وېره ده د وران شویو کورونو لاندې ښخ پاتې وي.

کارپوهان بیا وایي چې د وژل شویو کره شمېره د غزې د چارواکو له راپور شوې شمېرې خورا زیاته ده، او اټکل کوي چې ښايي شاوخوا ۲۰۰ زرو ته ورسېږي.

نړیوالې جزایي محکمې (ICC) د اسرائیلو د لومړي وزیر بنیامین نتنیاهو او د هغه د پخواني دفاع وزیر یواف ګالانت د جنګي جرمونو او د بشریت ضد جنایتونو په تور د نیولو امر صادر کړی دی.

اسرائیل د غزې پر وړاندې د جګړې له امله د عدالت په نړیواله محکمه (ICJ) کې د نسل‌ وژنې د قضیې سره هم مخ دی.

ملګرو ملتونو دې پایلې ته رسیدلی چې اسرائیل په غزه کې نسل ‌وژنه ترسره کوي.

ملګرو ملتونو او د حقونو ډلو په مکرر ډول خبرداری ورکړی چې محاصره د استوګنې وړ نه ده، د پراخې لوږې او ناروغۍ سره بشري بحران نور هم پیچلی کوي.

واشنګټن هر کال خپل پخواني نږدې متحد اسرائیل ته ۳.۸ میلیارده ډالره پوځي مرستې ورکوي.

له ۲۰۲۳م کال د اکتوبر راهیسې امریکا له ۲۲ میلیاردو ډالرو څخه ډېر لګولي څو د اسرائیلو نسل‌ وژنه په غزه او جګړه په ګاونډیو هېوادونو کې تمویل کړي.

سره له دې چې ځینو امریکایي لوړپوړو چارواکو په غزه کې د ملکي کسانو د لوړ شمېر وژنه غندلې، خو واشنګټن تر دې دمه د وسلو په لیږد کې د شرایطو د وضع کولو غوښتنو سره مقاومت کړی دی.

د امریکا د یوه څېړنیز مرکز(Council on Foreign Relations) د معلوماتو له مخې، له ۱۹۴۶م کال راهیسې امریکا اسرائیل ته د انفلاسیون په حساب له ۳۱۰ میلیاردو ډالرو څخه ډېرې پوځي او اقتصادي مرستې ورکړي دي.