ملګري ملتونه : په هرو ۱۰ دقیقو کې یوه ښځه د خپل ملګري یا د کورنۍ د غړي له خوا وژل کیږي.

 ملګري ملتونه : په هرو ۱۰ دقیقو کې یوه ښځه د خپل ملګري یا د کورنۍ د غړي له خوا وژل کیږي.

د ملګرو ملتونو د یوه راپور له مخې، په ۲۰۲۴ کال کې په ټوله نړۍ کې شاوخوا ۵۰ زره ښځې او نجونې د خپلو نږدې ملګرو یا د کورنۍ د نورو غړو له خوا وژل شوي، چې دا په ډاګه کوي چې په منځنۍ توګه هره ورځ ۱۳۷ ښځې یا نجونې وژل کیږي.

د ملګرو ملتونو د ښځو او د ملګرو ملتونو د نشه يي توکو او جرمونو سره د مبارزې دفتر یوې څیړنې څرګنده کړې چې په ۲۰۲۴ کال کې په هرو ۱۰ دقیقو کې په نړۍ کې یوه ښځه د خپل ملګري یا د کورنۍ د غړي له خوا وژل شوې ده.

دا راپور، چې د سه شنبې په ورځ د ښځو پروړاندې د تاوتریخوالي د له منځه وړلو د نړیوالې ورځې په مناسبت خپور شو، ښځه وژنه (femicide) د ښځو او نجونو پروړاندې د تاوتریخوالي "تر ټولو وحشیانه او افراطي بڼه" تعریفوي.

ښځې د ملګرو یا د کورنۍ د غړو له خوا وژل کیږي

راپور ښیي چې په ۲۰۲۴ کال کې په ټوله نړۍ کې نږدې ۵۰ زره ښځې او نجونې د نږدې ملګرو یا د کورنۍ د نورو غړو لکه پلرونو، میندو، تره ګانو او وروڼو له خوا وژل شوي، چې دا په ډاګه کوي چې په منځنۍ توګه هره ورځ ۱۳۷ ښځې یا نجونې د خپلې کورنۍ د کوم غړي له خوا وژل کیږي.

راپور وايي: "اوسني او پخواني نږدې ملګري تر ټولو ډیر احتمال لري چې د ښځ وژنې مرتکب شي، چې په منځنۍ توګه د ټولو نږدې ملګرو او کورنۍ اړوند وژنو ۶۰ سلنه جوړوي."

څیړنې موندلې چې افریقا د ښځو د نږدې ملګرو او کورنۍ اړوند وژنو تر ټولو لوړه شمیره لري، چې اټکل کیږي ۲۲،۶۰۰ قربانیان لري. تر ټولو ټیټې شمیرې په اسیا او اروپا کې راپور شوي دي.

څیړونکو ټینګار کړی چې ښځو وژنه یو نړیوال بحران دی چې په ټوله نړۍ کې ښځې او نجونې اغیزمنوي.

څیړنې ویلي: "د هرې شمېرې تر شا، یوه ښځه یا نجلۍ شتون لري چې ژوند یې د نارینه تاوتریخوالي، ښځ ستېزۍ، او هغو ټولنیزو نورمونو له امله په وحشیانه توګه پای ته رسیدلی چې د ښځو او نجونو پروړاندې تاوتریخوالی زغمي او دوام ورکوي."

ځینې ښځې د نورو په پرتله ډیر په خطر کې دي

د راپور له مخې، په سیاست کې ښځې، د بشري حقونو مدافعینې، او خبریالانې ډیری وختونه د تاوتریخوالي له قصدي کړنو سره مخ کیږي، چې ځینې یې د مرګ او قصدي وژنو لامل کیږي.

د اسیا-پسیفیک سروې له مخې، په نړۍ کې له هرو څلورو ښځینه خبریالانو څخه یوه او له هرو دریو ښځینه پارلماني غړو څخه یوې آنلاین د مرګ ګواښونه یا د فزیکي تاوتریخوالي ګواښونه ترلاسه کړي دي.

سروې دا هم ښیي چې په کاناډا کې د بومي ښځو په منځ کې ښځ وژنه د غیر بومي ښځو په پرتله پنځه ځله ډیره پیښیږي.

په ښځه وژنه کې د ټیکنالوژۍ کارول

د څیړنې له مخې، د ښځ وژنې له هرو څلورو قربانیانو څخه درې یې مخکې د مرتکب لخوا تعقیب شوې وې.

څیړونکو ویلي: "ټیکنالوژي هم د ښځ وژنې له قضیو څخه مخکې د جبري کنټرول او څارنې لپاره کارول کیږي،" او زیاته یې کړه چې د قربانیانو یوه زیاتیدونکې شمیره د دوی د آنلاین شتون له امله وژل شوې.

د ښځه وژنې ریښتینې کچه احتمالاً ډیره لوړه ده

څیړنه څرګندوي چې د ښځو او نجونو د وژنو له هرو لسو پېښو څخه نږدې څلور یې د جنایي عدالت د ثبت او تحقیقاتو په کړنو کې د ملي توپیرونو له امله د ښځ وژنې په توګه نشي طبقه بندي کیدای.

څیړونکو ټینګار وکړ: "پداسې حال کې چې په راپور کې وړاندې شوي شمیرې په خطرناکه توګه لوړې دي، خو دا د یخ د غره یوازې یوه څنډه ده،" او زیاته یې کړه چې "ډیری" د ښځ وژنې قربانیان لاهم نه شمیرل کیږي.

ښځه وژنه د جنسیت پر بنسټ د تاوتریخوالي د تکراري او ډیریدونکو پیښو "پایله" ده چې په لومړیو مرحلو کې یې مخنیوی کیدای شي.

څیړونکو وویل: "هغه نوښتونه چې په لومړني مخنیوي، د ټولنیزو نورمونو په بدلولو، او د ټولنې په ښکېلولو تمرکز کوي ترڅو د ښځو پروړاندې تاوتریخوالي ته صفر زغم رامینځته کړي، د جنسیت اړوند وژنو په مخنیوي کې تر ټولو ښه کار کوي،" او د ستونزې د حل په پروسه کې یې د پولیسو او عدالت سکتورونو پر رول ټینګار وکړ.