د انګلستان د پوځ یوه پخواني افسر پلټنو ته ویلي چې د بریتانیا پوځ په افغانستان کې جنګي جنایتونه کړي

په افغانستان کې د انګلستان د پوځ یوه پخواني افسر ادعا کړې چې اعدامونه ترسره شوي دي.

دا تورونه د طالبانو پر ضد د جګړې پر مهال د ۲۰۱۰-۲۰۱۳ کلونو مودې پورې اړه لري.

د بریتانیا د دفاع وزارت د رسنیو د راپورونو وروسته د پلټنو امر کړی دی.

یوه پخواني جګپوړي بریتانوي افسر یوې عامه پلټنې ته ویلي چې په افغانستان کې د بریتانیا ځانګړو ځواکونو د شکمنو کسانو په اعدامولو سره جنګي جنایتونه کړي او سره له دې چې د قوماندې په سلسله کې پراخه خبرتیا وه، هیڅ اقدام ونه شو.

د بریتانیا د دفاع وزارت  وروسته له هغې د پلټنو امر وکړ چې د بي بي سي یوه ټلویزیوني مستند راپور ورکړ چې د ځانګړو هوايي خدماتو (SAS) سرتېرو له یوې لسیزې څخه ډېر پخوا په افغانستان کې د جګړې پر مهال ۵۴ کسان په شکمنو شرایطو کې وژلي دي.

دا پلټنه د ۲۰۱۰ کال له نیمایي څخه د ۲۰۱۳ کال تر نیمایي پورې د بریتانوي ځواکونو یو شمېر شپني عملیات څېړي، کله چې دوی د طالبانو او نورو اورپکو پر وړاندې د امریکا په مشرۍ د ایتلاف برخه وو.

د سرتېرو اندېښنې
د بریتانیا پوځي پولیسو پخوا په افغانستان کې د ځواکونو د ناوړه چلند د تورونو په اړه څو ځلې پلټنې کړې دي، په شمول د هغو تورونو چې پر SAS لګول شوي، خو د دفاع وزارت ویلي چې هیڅ یوې پلټنې د محاکمې لپاره کافي شواهد نه دي موندلي.

د دې پلټنې موخه دا ده چې معلومه کړي ایا د غیرقانوني وژنو په اړه معتبر معلومات موجود وو، ایا کلونه وروسته د پوځي پولیسو لخوا د اندېښنو په اړه پلټنې په سمه توګه ترسره شوې، او که غیرقانوني وژنې پټې شوې وې.

د دې پلټنې مشر، جګپوړي قاضي چارلس هاډن-کیو، وویل چې دا مهمه ده هر څوک چې قانون یې مات کړی وي، اړوندو چارواکو ته ور وپېژندل شي، په داسې حال کې چې د هغو کسانو له سره د شک ورېځ لرې شي چې هیڅ کوم غلط کار یې نه دی کړی.

د هغه پلټنې ته پخوا په افغانستان کې د بریتانوي سرتېرو لخوا د UKSF1 په نوم د یوې فرعي واحد په اړه اندېښنې څرګندې شوې وې، چې یوه سرتېري ویلي وو دوی د عملیاتو پر مهال د جګړې په عمر لرونکي نارینه وژل، پرته له دې چې کوم ګواښ یې متوجه وي.

په نویو شواهدو کې، چې په خصوصي توګه ورکړل شوي خو د دوشنبې په ورځ خپاره شول، د N1466 په نوم یو افسر، چې هغه وخت د بریتانیا د ځانګړو ځواکونو په مرکزي دفتر کې د عملیاتو لپاره د لوی درستیز مرستیال و، څرګنده کړه چې څنګه په ۲۰۱۱ کال کې هغه د UKSF1 د فعالیتونو پر مهال د وژل شویو بندیانو د شمېر په اړه شکمن شو.

د عملیاتو وروسته د رسمي راپورونو د څېړنې پر بنسټ، هغه وویل چې د جګړې په ډګر کې د وژل شویو دښمنانو (EKIA) شمېر د ترلاسه شویو وسلو له شمېر څخه ډېر و، او دا راپورونه چې بندیانو په مکرر ډول د نیول کېدو وروسته د وسلو د پورته کولو یا د لاسي بمونو د کارولو هڅه کړې، د باور وړ نه ښکارېدل.

'موږ د جنګي جنایتونو په اړه خبرې کوو'
N1466 د پلټنې مخکښ وکیل، اولیور ګلاسګو ته وویل: "زه به روښانه کړم چې موږ د جنګي جنایتونو په اړه خبرې کوو... موږ د بندیانو بېرته هدف ته د وړلو او د یوې پلمې لاندې د هغوی د اعدامولو په اړه خبرې کوو، پلمه دا وه چې دوی د ځواکونو پر وړاندې تاوتریخوالی کړی دی."

هغه وویل چې دا مسله یې د ځانګړو ځواکونو له رییس سره، چې د 1802 په نوم یاد شوی، شریکه کړې وه، خو هغه د جنایي اقدام پر ځای یوازې د عملیاتي تاکتیک د بیاکتنې امر وکړ.

دغه پخواني افسر وویل چې هغه پښېمانه دی چې په هغه وخت کې یې خپله پوځي پولیسو ته مراجعه ونه کړه، که څه هم هغه وروسته په ۲۰۱۵ کال کې خپلې اندېښنې راپور کړې.

هغه په خپل شاهدي لیک کې ویلي: "زه د هغو بې ګناه خلکو، د ماشومانو په شمول، د غیرقانوني وژنې په اړه چې زه پرې کلک شکمن وم، سخت اندېښمن وم."

"زه دې نتیجې ته رسېدلی وم چې د غیرقانوني وژنو مسله یوازې د UKSF1 د یوې فرعي واحد په څو سرتېرو پورې محدوده نه وه، بلکې په بالقوه توګه پراخه وه، او داسې ښکارېده چې په UKSF کې ډېر خلک پرې خبر وو."

د پخوانیو افسرانو او د دفاع وزارت د یوه چارواکي لخوا پلټنې ته وړاندې شوي نور شواهد وايي چې د سرتېرو ترمنځ ناهیلي موجوده وه چې د استخباراتي عملیاتو پر مهال نیول شوي کسان څو ورځې وروسته خوشې کېدل ځکه چې د افغانستان قضایي سیسټم د دې توان نه درلود.

پلټنې دا هم واورېدل چې د دوو ځانګړو ځواکونو واحدونو، UKSFI او UKSF3، ترمنځ چې N1466 ورسره تړاو درلود، سخته سیالي موجوده وه.

N1466 پلټنې ته وویل: "... زه پوهېږم چې ځینې خلک به وغواړي ما داسې وښيي چې ... زه د دوی پر وړاندې یم لکه کومه کینه چې ولرم... زه غواړم همدا اوس روښانه کړم چې هیڅ، هیڅ شی له حقیقت څخه لرې نه دی."

"... موږ د دې ډول چلند لپاره له UKSF سره یوځای شوي نه وو، تاسو پوهېږئ، چې کوچني ماشومان په خپلو بسترونو کې وویشتل شي یا ناڅاپي وژنې وشي. دا ځانګړي نه دي، دا غوره نه دي، دا هغه څه نه دي چې موږ یې استازیتوب کوو او زه باور لرم چې زموږ ډېری به نه وغواړي چې دا تایید کړي یا یې پټ کړي."