اقتصاد
3 د لوستلو دقیقې
هند د اپل تولیدي بدلون له امله چین شاته پرېښود او د امریکا تر ټولو ستر زیرک تیلیفونونو صادروونکی شو
هند د لومړي ځل لپاره امریکا ته د زيرک تیلیفونونو د صادراتو په برخه کې تر ټولو مخکښ هېواد ګرځېدلی، چې دا خبره د بازار څېړنې ادارې کانالیس(Canalys)  په یوه نوي راپور کې شوې ده.
هند د اپل تولیدي بدلون له امله چین شاته پرېښود او د امریکا تر ټولو ستر زیرک تیلیفونونو صادروونکی شو
30 جولای 2025

هند د ايپل د تولیدي بدلون له امله چین شاته پرېښود او د امریکا تر ټولو ستر زیرک تیلیفونونو صادروونکی هېواد شو.

یوازې اپل نه دی چې دغه بدلون یې کړی؛ نور د زیرکو ټیلیفونونو جوړونکي شرکتونه لکه سامسونګ او موتورولا هم په هند کې د امریکا لپاره خپل تولید زیاتوي.

هند د لومړي ځل لپاره امریکا ته د زيرک تیلیفونونو د صادراتو په برخه کې تر ټولو مخکښ هېواد ګرځېدلی، چې دا خبره د بازار څېړنې ادارې کانالیس(Canalys)  په یوه نوي راپور کې شوې ده.

دا بدلون په نړیوالو ټکنالوژۍ تولیدي لارو کې یو لوی بدلون ښيي، چې په لویه کچه د اپل لخوا د چین څخه لرې د خپل اکمالاتي سلسلې تنوع کولو لپاره د روانو هڅو له امله پرمخ وړل کیږي.

په ۲۰۲۵ کال دویمه ربعه (اپریل – جون) کې، په هند کې جوړ شوي زيرک تیلیفونونو د امریکا وارداتو ۴۴ سلنه جوړول، چې دا شمېر د تېر کال د همدې مودې له ۱۳ سلنې څخه درې چنده زیات شوی دی.

دغه چټک زیاتوالی د هند د زيرک تیلیفون صادراتو په حجم کې د کال په کچه ۲۴۰ سلنه حیرانوونکې وده ښيي. له بلې خوا، د چین ونډه په امریکايي وارداتو کې تر ۶۱ سلنې له تېر کال څخه یوازې ۲۵ سلنې ته راټیټه شوې ده.

ویتنام هم چین شاته پرېښی، او د امریکا بازار کې یې ۳۰ سلنه برخه نیولې ده.

دغه بدلون تر ډېره د اپل د "چین پلس ون" ستراتیژۍ پایله بلل کېږي، چې هدف یې د چین پر ځای د بدیلو تولیدي مرکزونو رامنځته کول دي، ځکه چې نړیوال تجارتي شرایط ورځ تر بلې ترینګلي کېږي.

د کانالیس مشر تحلیلګر، سنیام چوراسیا، وویل: "ايپل په تېرو څو کلونو کې په هند کې خپل تولیدي ظرفیت پراخ کړی... او تر اوسه په ۲۰۲۵ کال کې یې د خپل صادراتي ظرفیت ډېره برخه د امریکا بازار ته ځانګړې کړې ده." 

که څه هم ايپل لا هم د خپلو پخوانیو چینايي تاسیساتو، په ځانګړي ډول د لوړې کچې پرو ماډلونو د برخو لپاره، تکیه کوي، خو په هند کې یې د اسمبلۍ فعالیتونه چټک کړي دي، او اوس هلته  آیفون ۱۶ تولیدېږي.

د ايپل اجرائیه رئیس تیم کوک پدې وروستیو کې دا بدلون تایید کړ او ویې ویل چې تمه لري د روان کال په اوږدو کې په امریکا کې پلورل کېدونکي آیفونونو ډېره برخه به په هند کې جوړه شوې وي.

ايپل پدې بدلون کې یوازینی نه دی؛ نور د ځيرک تلیفون جوړونکي لکه سامسونګ او موتورولا هم د امریکا لپاره خپل تولیدات په هند کې زیاتوي.

خو د دوی انتقال تر دې دمه ورو او محدود پاتې شوی. دا نوې لاره تر ډېره د واشنګټن له لوري د زیاتېدونکو ګمرکي تعرفو د ګواښونو په ځواب کې اخیستل شوې.

که څه هم د ولسمشر ډونالډ ټرمپ د پراخو "متقابل تعرفو" له مخې، ځینې ايپل تولیدات لنډ مهاله معاف شوي، خو کوک ته په مې میاشت کې خبرداری ورکړل شوی و چې ۲۵ سلنه تعرفه لا هم پر هغو وسیلو تطبیقېدلی شي چې د امریکا بهر، حتی په هند کې، جوړېږي.

سوداګریز تحلیل‌ کوونکي خبرداری ورکوي چې که چیرې ايپل خپل ټول آیفون تولیدات امریکا ته انتقال کړي، دا کار به د قیمتونو د شدید زیاتوالي لامل شي.

وپلټۍ
بېجېنګ امریکا  د سوداګریز کړکېچ په زیاتولو تورنوي او  د نادره خاورو له محدودیتونو دفاع کوي
جاپان د امریکا متحده ایالتونو د تعرفې تړون لاندې د ۵۵۰ میلیارد ډالرو پانګونې اسانتیا په اړه غور کوي
ترکیش ایرلاینز اعلان وکړ چې د بوینګ شرکت سره د الوتکو د پیرود په اړه خبرې اترې بشپړې شوي دي.
د چین اقتصادي درجه بندۍ ادارې د روسیې ګازپورم شرکت ته د "AAA" درجه ورکړه
سږ کال پنځه تورکي دفاعي شرکتونه د نړۍ په ۱۰۰ غوره شرکتونو کې شامل شوي دي
د امریکا د تعرفو د لوړېدو له امله د هند اقتصادي ستونزې نورې هم زیاتې شوې دي
د توركیې اقتصاد په تیرو ۲۲ کلونو کې څه ډول  بدل شوی او ننۍ کچې ته راورسید
تورکیې په لومړیو شپږ میاشتو کې ۶.۳ بیلیونه ډالر بهرنۍ مخامخ پانګونې جذب کړي دي
روسیې د قزاقستان د لومړۍ اټومي  برېښنا بټۍ د جوړولو کار پیل کړ
تورکیې او سوریې د سوداګرۍ شورا د جوړولو او اقتصادي اړیکو د پیاوړتیا تړون لاسلیک کړ
د امریکا د استخدام راپور په نړۍ کې د مایوسۍ ترڅنګ د ونډو د بازارونو بیې راټیټې کړې
ټرمپ : د جنوبي کوریا سره د سوداګرۍ تړون په اړه موافقې ته ورسیدو. جنوبي کوریا ۱۵ سلنه تعرفې ومنلې.
ټرمپ وایي چې امریکا او پاکستان پدې هیواد کې د 'ډیر لوی نفتي زیرمو' د شراکت په اړه توافق ته رسیدلي دي
امریکا به د روسیې سره د سوداګرۍ له امله پر هند ۲۵ سلنه ګمرکي مالیه او جریمه ولګوي
د اپل کمپنۍ پر چین د تکیې د کمولو  هڅه کوي
امریکا او اروپايي ټولنې د 'سختو خبرو اترو' وروسته سوداګریز تړون لاسلیک کړ
تورکیش ایرلاینز له (دوبۍ اسلامي بانک) سره د ایربس A350 الوتکو د اخیستو لپاره تاریخي مالي هوکړه وکړه
د اروپايي ټولنې او امريکا ترمنځ د سوداګرۍ تړون "موقتي ثبات" راوړي خو "نامتوازن" دی: د فرانسې وزير
تورکیې د رقابت قوانینو نه د سرغړونې له امله د ویزه او ماسټرکارډ  بانکي کارتونو پر خلاف پلټنه پیل کړې
د جون په میاشت کې د چین صادراتو ۵.۸ سلنه وده کړې، چې له تمې څخه زیات وو.