اقتصاد
3 د لوستلو دقیقې
هند د اپل تولیدي بدلون له امله چین شاته پرېښود او د امریکا تر ټولو ستر زیرک تیلیفونونو صادروونکی شو
هند د لومړي ځل لپاره امریکا ته د زيرک تیلیفونونو د صادراتو په برخه کې تر ټولو مخکښ هېواد ګرځېدلی، چې دا خبره د بازار څېړنې ادارې کانالیس(Canalys)  په یوه نوي راپور کې شوې ده.
هند د اپل تولیدي بدلون له امله چین شاته پرېښود او د امریکا تر ټولو ستر زیرک تیلیفونونو صادروونکی شو
/ Reuters
30 جولای 2025

هند د ايپل د تولیدي بدلون له امله چین شاته پرېښود او د امریکا تر ټولو ستر زیرک تیلیفونونو صادروونکی هېواد شو.

یوازې اپل نه دی چې دغه بدلون یې کړی؛ نور د زیرکو ټیلیفونونو جوړونکي شرکتونه لکه سامسونګ او موتورولا هم په هند کې د امریکا لپاره خپل تولید زیاتوي.

هند د لومړي ځل لپاره امریکا ته د زيرک تیلیفونونو د صادراتو په برخه کې تر ټولو مخکښ هېواد ګرځېدلی، چې دا خبره د بازار څېړنې ادارې کانالیس(Canalys)  په یوه نوي راپور کې شوې ده.

دا بدلون په نړیوالو ټکنالوژۍ تولیدي لارو کې یو لوی بدلون ښيي، چې په لویه کچه د اپل لخوا د چین څخه لرې د خپل اکمالاتي سلسلې تنوع کولو لپاره د روانو هڅو له امله پرمخ وړل کیږي.

په ۲۰۲۵ کال دویمه ربعه (اپریل – جون) کې، په هند کې جوړ شوي زيرک تیلیفونونو د امریکا وارداتو ۴۴ سلنه جوړول، چې دا شمېر د تېر کال د همدې مودې له ۱۳ سلنې څخه درې چنده زیات شوی دی.

دغه چټک زیاتوالی د هند د زيرک تیلیفون صادراتو په حجم کې د کال په کچه ۲۴۰ سلنه حیرانوونکې وده ښيي. له بلې خوا، د چین ونډه په امریکايي وارداتو کې تر ۶۱ سلنې له تېر کال څخه یوازې ۲۵ سلنې ته راټیټه شوې ده.

ویتنام هم چین شاته پرېښی، او د امریکا بازار کې یې ۳۰ سلنه برخه نیولې ده.

دغه بدلون تر ډېره د اپل د "چین پلس ون" ستراتیژۍ پایله بلل کېږي، چې هدف یې د چین پر ځای د بدیلو تولیدي مرکزونو رامنځته کول دي، ځکه چې نړیوال تجارتي شرایط ورځ تر بلې ترینګلي کېږي.

د کانالیس مشر تحلیلګر، سنیام چوراسیا، وویل: "ايپل په تېرو څو کلونو کې په هند کې خپل تولیدي ظرفیت پراخ کړی... او تر اوسه په ۲۰۲۵ کال کې یې د خپل صادراتي ظرفیت ډېره برخه د امریکا بازار ته ځانګړې کړې ده." 

که څه هم ايپل لا هم د خپلو پخوانیو چینايي تاسیساتو، په ځانګړي ډول د لوړې کچې پرو ماډلونو د برخو لپاره، تکیه کوي، خو په هند کې یې د اسمبلۍ فعالیتونه چټک کړي دي، او اوس هلته  آیفون ۱۶ تولیدېږي.

د ايپل اجرائیه رئیس تیم کوک پدې وروستیو کې دا بدلون تایید کړ او ویې ویل چې تمه لري د روان کال په اوږدو کې په امریکا کې پلورل کېدونکي آیفونونو ډېره برخه به په هند کې جوړه شوې وي.

ايپل پدې بدلون کې یوازینی نه دی؛ نور د ځيرک تلیفون جوړونکي لکه سامسونګ او موتورولا هم د امریکا لپاره خپل تولیدات په هند کې زیاتوي.

خو د دوی انتقال تر دې دمه ورو او محدود پاتې شوی. دا نوې لاره تر ډېره د واشنګټن له لوري د زیاتېدونکو ګمرکي تعرفو د ګواښونو په ځواب کې اخیستل شوې.

که څه هم د ولسمشر ډونالډ ټرمپ د پراخو "متقابل تعرفو" له مخې، ځینې ايپل تولیدات لنډ مهاله معاف شوي، خو کوک ته په مې میاشت کې خبرداری ورکړل شوی و چې ۲۵ سلنه تعرفه لا هم پر هغو وسیلو تطبیقېدلی شي چې د امریکا بهر، حتی په هند کې، جوړېږي.

سوداګریز تحلیل‌ کوونکي خبرداری ورکوي چې که چیرې ايپل خپل ټول آیفون تولیدات امریکا ته انتقال کړي، دا کار به د قیمتونو د شدید زیاتوالي لامل شي.

وپلټۍ
تورکیې په لومړیو شپږ میاشتو کې ۶.۳ بیلیونه ډالر بهرنۍ مخامخ پانګونې جذب کړي دي
روسیې د قزاقستان د لومړۍ اټومي  برېښنا بټۍ د جوړولو کار پیل کړ
تورکیې او سوریې د سوداګرۍ شورا د جوړولو او اقتصادي اړیکو د پیاوړتیا تړون لاسلیک کړ
د امریکا د استخدام راپور په نړۍ کې د مایوسۍ ترڅنګ د ونډو د بازارونو بیې راټیټې کړې
ټرمپ : د جنوبي کوریا سره د سوداګرۍ تړون په اړه موافقې ته ورسیدو. جنوبي کوریا ۱۵ سلنه تعرفې ومنلې.
ټرمپ وایي چې امریکا او پاکستان پدې هیواد کې د 'ډیر لوی نفتي زیرمو' د شراکت په اړه توافق ته رسیدلي دي
امریکا به د روسیې سره د سوداګرۍ له امله پر هند ۲۵ سلنه ګمرکي مالیه او جریمه ولګوي
د اپل کمپنۍ پر چین د تکیې د کمولو  هڅه کوي
امریکا او اروپايي ټولنې د 'سختو خبرو اترو' وروسته سوداګریز تړون لاسلیک کړ
تورکیش ایرلاینز له (دوبۍ اسلامي بانک) سره د ایربس A350 الوتکو د اخیستو لپاره تاریخي مالي هوکړه وکړه
د اروپايي ټولنې او امريکا ترمنځ د سوداګرۍ تړون "موقتي ثبات" راوړي خو "نامتوازن" دی: د فرانسې وزير
تورکیې د رقابت قوانینو نه د سرغړونې له امله د ویزه او ماسټرکارډ  بانکي کارتونو پر خلاف پلټنه پیل کړې
د جون په میاشت کې د چین صادراتو ۵.۸ سلنه وده کړې، چې له تمې څخه زیات وو.
جاپان د امریکا لخوا پر دې هیواد د نوې ګمرکې تعرفې لګولو نه د افسوس وړ  مسلې په توګه یادونه وکړه
چین امریکا ته خبرداری ورکړ چې د نوو تعرفو سره سوداګریزه جګړه بیا پیل نکړي.
د اقتصادي همکارۍ سازمان د سیمه ییزې همکارۍ لپاره نوي موخې ټاکي