د امريکا متحده ايالاتو د عدليې وزارت ويلي چې دوه چينايي وګړي د حساسو مايکروچپونو د ناقانونه پلور په تور نيول شوي دي. دغه مايکروچپونه په مصنوعي زيرکتيا (AI) کې کارول کېږي. دا پېښه څو ورځې وروسته له هغه رامنځته شوه چې په بېجينګ کې دوه امريکايي وګړي ونيول شول.

د وزارت په يوه بيان کې د سه شنبې په ورځ ويل شوي چې چوان ګينګ او شيوي يانګ تورن دي چې د ۲۰۲۲ کال د اکتوبر څخه د ۲۰۲۵ کال د جولای تر مياشتې پورې يې د خپل شرکت "ALX Solutions" له لارې د مصنوعي زيرکتيا په غوښتنلیکونو کې کارېدونکي مايکروچپونه د سوداګرۍ وزارت له اجازې پرته صادر کړي دي. د دې مايکروچپونو ارزښت په لسګونو ميليونه ډالرو اټکل شوی دی.

د بيان له مخې، دغه شرکت په درې کلونو کې له ۲۰ څخه زياتې بارونې مالیزیا او سنګاپور ته لېږلي، له کوم ځایه چې مايکروچپونه وروسته چين ته انتقال شوي دي.

په بيان کې راغلي: "ALX Solutions د هغو ادارو څخه چې دوی ورته د توکو د صادرولو ادعا کړې، هېڅ ډول پیسې نه دي ترلاسه کړي. پر ځای يې، دغه شرکت له هانګ کانګ او چين مېشتو شرکتونو څخه ګڼ شمېر پیسې ترلاسه کړې دي، چې په دې کې د ۲۰۲۴ کال د جنورۍ په مياشت کې د چين يو شرکت لخوا ورکړل شوې يو ميليون ډالره هم شامل دي."

ګينګ او يانګ د "د صادراتو د کنټرول د اصلاح قانون" د سرغړونې په تور تورن شوي دي، چې د دې جرم لپاره اعظمي سزا ۲۰ کاله بند ټاکل شوې ده.

د وتلو بنديزونه زياتېږي

د امريکا لخوا دغه نيونې څو ورځې وروسته له هغې وشوې چې چين په دوو امريکايي وګړو "د وتلو بنديز" ولګاوه. دغه دوه کسان يو د امريکا د حکومت کارکوونکی او بل يو لوړپوړی بانکي چارواکی وو، چې چين ته په سفر تللي وو.

د امريکا د بهرنيو چارو وزارت د جولای په ۲۲مه نېټه تاييد کړه چې د امريکا د امتيازاتو او سوداګريزو نښو دفتر يو کارکوونکی له درېيو مياشتو راهيسې له چين څخه د وتلو اجازه نه لري. دغه کس چې د امريکا د پوځ پخوانی غړی هم دی، راپورونه وايي چې په ويزه کې يې د خپل حکومتي تړاو په اړه معلومات نه وو ورکړي.

له دې وړاندې، د شانګهای اصله امريکايي وګړې او د "ويلز فارګو" شرکت مديره، ماو چيني يو، د چين په يوه سوداګريز سفر کې د وتلو بنديز سره مخ شوه. هغې ته اجازه نه ده ورکړل شوې چې امريکا ته ستنه شي، او "ويلز فارګو" له هغه وخت راهيسې خپلو کارکوونکو ته چين ته د سفر اجازه بنده کړې ده.

د چين د بهرنيو چارو وزارت د ماو د سفر د بنديز تاييد وکړ، او ويې ويل چې دا د يوې "جزايي څېړنې" برخه ده، خو نور جزئيات يې ورنه کړل. د وزارت وياند ګوو جياکون وويل: "په چين کې هر څوک، که چينايي وي او که بهرنی، بايد د چين قوانين مراعات کړي."

دغه بنديزونه په داسې حال کې لګول شوي چې د چينايي-امريکايي انجنير چنګوانګ ګونګ په اړه په کليفورنيا کې اعتراف وشو چې هغه د پوځي کارونې لپاره د ۳۶۰۰ څخه زيات حساس اسناد غلا کړي دي. د امريکا د عدليې وزارت د جولای په ۲۱مه نېټه په يوه بيان کې دا څرګنده کړه.

د امريکا چارواکو ويلي چې ګونګ د چين د "استعداد پروګرامونو" سره تړاو درلود او د بيجينګ لپاره يې د پوځي کچې انفرارېډ او راډار ټکنالوژۍ د پراختيا وړانديز کړی و.