نړۍ
3 د لوستلو دقیقې
آسټرالیا له سي آی اې غوښتل چې د جان ایف کینډي وژنې سره د 'کینبرا اړیکه' پټه وساتي
د نوو خپرو شوو اسنادو له مخې، د امریکا سفارت ته د نامعلومو ټیلیفوني زنګونو تحقیقات، چې د ترور د پیښې په شاوخوا وخت کې شوي وو، پټ ساتل شوي وو.
00:00
آسټرالیا له سي آی اې غوښتل چې د جان ایف کینډي وژنې سره د 'کینبرا اړیکه' پټه وساتي
20 مارچ 2025

د ټرمپ ادارې لخوا نوي افشا شوي اسناد ښيي چې د اسټرالیا پخواني استخباراتي مشر هڅه کړې وه چې د ۱۹۶۳ کال د ولسمشر جان ایف کینیډي د ترور په اړه د امریکا په سفارت کې د نامعلومو ټیلیفوني اړیکو د پلټنې موضوع پټه وساتي.

د اسنادو له مخې، چارلس سپرای، چې هغه مهال د اسټرالیا د امنیتي استخباراتو د ادارې مشر و، د ۱۹۶۸ کال په اکتوبر کې د سي آی اې مشر ریچارډ هیلمز ته لیک استولی و او سپارښتنه یې کړې وه چې د دې پلټنې په اړه عامه افشاګري ونه شي. دا راپور د اسټرالیا د خپرونې ادارې (ABC)  لخوا د چهارشنبې په ورځ ورکړل شوی.

د ټرمپ د یوه اجرائیوي امر په تعقیب، د امریکا ملي آرشیف د سه شنبې په ورځ د ۱۹۶۳ کال د ترور اړوند ۸۰,۰۰۰ پاڼې اسناد خپاره کړل. سي آی اې هغه مهال د څو نامعلومو ټیلیفوني اړیکو پلټنه کړې وه چې د کینیډي د وژنې نه مخکې او وروسته د کانبیرا په سفارت کې شوې وې، کومې چې نړۍ حیرانه کړې وه.

د وارن کمېسیون، چې د کینیډي د ځایناستي لخوا د دې پېښې د پلټنې لپاره جوړ شوی و، په یوه سند کې د سي آی اې د کانبیرا سره د اړیکې په اړه یادونه کړې وه. په یوه یادښت کې چې د ۱۹۶۸ کال په نومبر کې هیلمز ته استول شوی و، ویل شوي: " ښاغلې چارلس ستاسو لپاره په خپل لیک کې سپارښتنه کړې چې د وارن کمېسیون سند دې افشا نه شي، کوم چې زموږ د پلټنې په اړه دی چې د ولسمشر کینیډي د ترور نه مخکې او وروسته د کانبیرا سفارت ته د نامعلومو ټیلیفوني اړیکو په اړه شوې وه."

څو ورځې وروسته، هیلمز سپرای ته لیک واستاوه او ډاډ یې ورکړ چې "په اوس وخت کې د دې سند د خپرولو کومه اراده نشته." د سي آی اې لخوا څو میاشتې مخکې د اسټرالیا د امنیتي استخباراتو ادارې لخوا مشوره شوې وه، ځکه چې هیلمز ویلي و چې د وارن کمېسیون د اسنادو د خپرولو لپاره فشار شته، خو هغه فشار لا نه دی رامنځته شوی.

د کینیډي د وژنې په اړه دسیسې او شکونه شته، سره له دې چې رسمي ادارو، په شمول د وارن کمېسیون، دا پایله ورکړې چې دا د یوازیني بریدګر لي هاروي اوسوالډ کار و. د کینیډي وراره، رابرټ ایف کینیډي جونیئر، چې اوس د ټرمپ د روغتیا او بشري خدماتو وزیر دی، د دې ترور په اړه د سي آی اې د ښکېلتیا ادعا کړې ده. دا اسناد، چې د ملي آرشیف لخوا په یوه ځانګړي پورټل کې پورته شوي، د دې هڅې برخه دي چې د دې ترور اړوند ټول حکومتي اسناد افشا شي.

د ټرمپ اجرایوي فرمان، چې د جنوري په ۲۳مه لاسلیک شو، د پاتې فایلونو بشپړ خپریدو لارښوونه وکړه، او دا یې د عامه ګټو موضوع وبلله. څو شنونکو چې د کینیډي د وژنې په اړه څېړنې کړې دي، امریکایي رسنیو ته ویلي چې نوي اسناد به شاید کوم لوی رازونه افشا نه کړي.

ایف بي آی په دې وروستیو کې د دې ترور اړوند ۲,۴۰۰ نوي اسناد موندلي چې مخکې نه وو افشا شوي. دا اسناد د ۱۴,۰۰۰ پاڼو په منځ کې د ټرمپ د اجرائیوي امر په تعقیب د بیاکتنې پر مهال ترلاسه شوي دي. دا اسناد ښایي د دې اوږدې مودې رازونو په اړه مهم جزییات ولري چې تر دې دمه پټ ساتل شوي وو.

وپلټۍ
امریکا تایوان ته د ۳۳۰ میلیونه ډالرو په ارزښت د پوځي تجهیزاتو احتمالي پلور منظور کړ
روسیه ویلي دي چې د اوکراین لخوا د یو جګپوړي روسي چارواکي د وژلو پلان يي شنډ کړ.
وروستي خبرونه
بنګله دیش به د فبروري په ملي ټاکنو کې د اساسي قانون د اصلاحاتو لپاره رایه ورکړي
د سودان پوځ د هیواد په شمال کې په هوايي ډګر او بند باندې د چټک غبرګون ځواکونو د  ډرون برید شنډ کړ
روسیې له واشنګټن څخه وغوښتل چې له هغو اقداماتو ډډه وکړي چې د اوکراین جګړه لا پسې پراخوي
امریکا : د اشغال لاندې لویدیځه غاړه کې تاوتریخوالی کیدای شي اوربند د خطر سره مخ کړي
وروستي خبرونه
د پاکستان لومړي وزیر له خونړیو بریدونو وروسته افغانستان ته د خبرو اترو وړاندیز وکړ
روسیه له اوکراین سره د استانبول خبرو بیا پیلولو ته چمتو ده ، دا خبره د روسیې استازي وکړه.
د اوکراین امنیتي مشر له روسیې سره د بندیانو د تبادلې د بیا پیلولو لپاره استانبول ته راغلی دی.
د پاکستان پر پوځي کالج برید کوونکي ټول  پنځه واړه بریدګر ووژل شول
پاکستاني طالبانو په اسلام اباد کې د خونړي ځانمرګي برید پړه پر غاړه واخیسته
روسیه وايي چې د انګلستان او اوکراین لخوا ددې هیواد د یوې جنګي الوتکې د تښتولو پلان شنډ کړ
د پاکستان په پلازمېنه کې محکمې ودانۍ تر څېرمه خونړی ځانمرګی برید وشو چې له امله يي ۱۲ کسان وژل شوي
له ۲۰ څخه زیاتو هیوادونو په سودان کې د چټک ملاتړ ځواکونو ملیشو وحشتونه وغندل
هند په پلازمینه نوي ډیلي کې د تاریخي سرې قلعه  سره نږدې د موټر بم چاودنې په اړه پلټنې دوام لري.
د پاکستان په شمال لویدیځ کې پر یوه ښوونیز مرکز د برید په پایله کې دوه وسله وال ووژل شول.
په اکوادور کې د زندانونو د ناآرامۍ ترټولو وروستۍ پیښه د ماچالا په زندان کې رامنځته شوه.
شمالي کوریا د لا زیاتو توغندیو د ازمایلو خبرداری ورکړ