نړۍ
3 د لوستلو موده (...) دقیقې
آسټرالیا له سي آی اې غوښتل چې د جان ایف کینډي وژنې سره د 'کینبرا اړیکه' پټه وساتي
د نوو خپرو شوو اسنادو له مخې، د امریکا سفارت ته د نامعلومو ټیلیفوني زنګونو تحقیقات، چې د ترور د پیښې په شاوخوا وخت کې شوي وو، پټ ساتل شوي وو.
00:00
آسټرالیا له سي آی اې غوښتل چې د جان ایف کینډي وژنې سره د 'کینبرا اړیکه' پټه وساتي
/ AP
20 مارچ 2025

د ټرمپ ادارې لخوا نوي افشا شوي اسناد ښيي چې د اسټرالیا پخواني استخباراتي مشر هڅه کړې وه چې د ۱۹۶۳ کال د ولسمشر جان ایف کینیډي د ترور په اړه د امریکا په سفارت کې د نامعلومو ټیلیفوني اړیکو د پلټنې موضوع پټه وساتي.

د اسنادو له مخې، چارلس سپرای، چې هغه مهال د اسټرالیا د امنیتي استخباراتو د ادارې مشر و، د ۱۹۶۸ کال په اکتوبر کې د سي آی اې مشر ریچارډ هیلمز ته لیک استولی و او سپارښتنه یې کړې وه چې د دې پلټنې په اړه عامه افشاګري ونه شي. دا راپور د اسټرالیا د خپرونې ادارې (ABC)  لخوا د چهارشنبې په ورځ ورکړل شوی.

د ټرمپ د یوه اجرائیوي امر په تعقیب، د امریکا ملي آرشیف د سه شنبې په ورځ د ۱۹۶۳ کال د ترور اړوند ۸۰,۰۰۰ پاڼې اسناد خپاره کړل. سي آی اې هغه مهال د څو نامعلومو ټیلیفوني اړیکو پلټنه کړې وه چې د کینیډي د وژنې نه مخکې او وروسته د کانبیرا په سفارت کې شوې وې، کومې چې نړۍ حیرانه کړې وه.

د وارن کمېسیون، چې د کینیډي د ځایناستي لخوا د دې پېښې د پلټنې لپاره جوړ شوی و، په یوه سند کې د سي آی اې د کانبیرا سره د اړیکې په اړه یادونه کړې وه. په یوه یادښت کې چې د ۱۹۶۸ کال په نومبر کې هیلمز ته استول شوی و، ویل شوي: " ښاغلې چارلس ستاسو لپاره په خپل لیک کې سپارښتنه کړې چې د وارن کمېسیون سند دې افشا نه شي، کوم چې زموږ د پلټنې په اړه دی چې د ولسمشر کینیډي د ترور نه مخکې او وروسته د کانبیرا سفارت ته د نامعلومو ټیلیفوني اړیکو په اړه شوې وه."

څو ورځې وروسته، هیلمز سپرای ته لیک واستاوه او ډاډ یې ورکړ چې "په اوس وخت کې د دې سند د خپرولو کومه اراده نشته." د سي آی اې لخوا څو میاشتې مخکې د اسټرالیا د امنیتي استخباراتو ادارې لخوا مشوره شوې وه، ځکه چې هیلمز ویلي و چې د وارن کمېسیون د اسنادو د خپرولو لپاره فشار شته، خو هغه فشار لا نه دی رامنځته شوی.

د کینیډي د وژنې په اړه دسیسې او شکونه شته، سره له دې چې رسمي ادارو، په شمول د وارن کمېسیون، دا پایله ورکړې چې دا د یوازیني بریدګر لي هاروي اوسوالډ کار و. د کینیډي وراره، رابرټ ایف کینیډي جونیئر، چې اوس د ټرمپ د روغتیا او بشري خدماتو وزیر دی، د دې ترور په اړه د سي آی اې د ښکېلتیا ادعا کړې ده. دا اسناد، چې د ملي آرشیف لخوا په یوه ځانګړي پورټل کې پورته شوي، د دې هڅې برخه دي چې د دې ترور اړوند ټول حکومتي اسناد افشا شي.

د ټرمپ اجرایوي فرمان، چې د جنوري په ۲۳مه لاسلیک شو، د پاتې فایلونو بشپړ خپریدو لارښوونه وکړه، او دا یې د عامه ګټو موضوع وبلله. څو شنونکو چې د کینیډي د وژنې په اړه څېړنې کړې دي، امریکایي رسنیو ته ویلي چې نوي اسناد به شاید کوم لوی رازونه افشا نه کړي.

ایف بي آی په دې وروستیو کې د دې ترور اړوند ۲,۴۰۰ نوي اسناد موندلي چې مخکې نه وو افشا شوي. دا اسناد د ۱۴,۰۰۰ پاڼو په منځ کې د ټرمپ د اجرائیوي امر په تعقیب د بیاکتنې پر مهال ترلاسه شوي دي. دا اسناد ښایي د دې اوږدې مودې رازونو په اړه مهم جزییات ولري چې تر دې دمه پټ ساتل شوي وو.

وپلټۍ
پوتین د روسیې له لوري د دوه ښارونو د نیولو ادعا وروسته د اوکراین جګړه ځپلي سیمې ته سفر وکړ
اسرائیل د سوریې پر خاوره تیري ته دوام ورکوي.اسرائیل د سوریې په جنوب کې نوي بریدونه پیل کړل
د تورکیې سواحلو ته نږدې پر بل ټانکر د برید راپور ورکړل شوی.
په اشغال شوې لویدیځه غاړه کې رام الله ته نږدې د چاقو په برید کې اسرائیلي پوځیان ټپیان شول
د جرمونو نړۍواله محکمه : د هیچا فشارونو ته به غاړه کینږدو
روسیې د اوکراین د کلیدي ښار پوکروفک د نیولو ادعا کړې
افریقایي هېوادونو د HIV مخنیوي  واکسین لومړی عامه وېش پیل کړ
بلجیم د اسرائیلو لخوا د سوریې پر خاوره  د بریدونو له امله  د سوریې ملي حاکمیت ته درناوي غوښتنه وکړه
د پاکستان په شمال لویدیځ کې په یوه ځانمرګي برید کې یو پولیس افسر ووژل شو
تاجکستان وايي، په تېره اوونۍ کې له افغانستان سره په پوله کې په  بریدونو کې پنځه کسان وژل شوي دي
په اندونیزیا کې د سختو بارانونو له امله د راوتلو سیلابونو په نتیجه کې مړو شمیره ۴۴۲ تنو ته لوړه شوه
د امریکا ولسمشر ډونالد ټرمپ وویل چې په امریکا کې به د پناه غوښتنې بهیر د اوږدې مودې لپاره وځنډوي.
د انګلستان د پوځ یوه پخواني افسر پلټنو ته ویلي چې د بریتانیا پوځ په افغانستان کې جنګي جنایتونه کړي
هاکان  فیدان د ایران د بهرنیو چارو له وزیر عراقچي سره په ګډه خبري ناسته کې خبرې وکړې
اردوغان: اسرائیل پر جعلي پلمو د غزې اوربند ماتوي