پاکستان له کابل سره اوربند 'د افغانستان له خاورې د ترهګریزو بریدونو' په درولو پورې تړلی بولي

د پاکستان د دفاع وزیر خواجه محمد اصف رویټرز خبري اژانس ته ویلي، چې د اسلام اباد او کابل ترمنځ د اوربند تړون د واکمنو افغان طالبانو پر دې وړتیا پورې تړلی دی چې د ګډې پولې له هغې غاړې پر پاکستان برید کوونکي ترهګر مهار کړي، او دغه خبره د دې تړون نازکوالی په ګوته کوي.

د جنوبي اسیا دغو دوو ګاونډیانو د اونۍ په پای کې په دوحه کې له څو ورځنیو سرحدي نښتو وروسته، چې لسګونه کسان په کې ووژل شول، پر اوربند هوکړه وکړه. دا له ۲۰۲۱ کال راهیسې چې طالبان په کابل کې واک ته رسېدلي، تر ټولو بد تاوتریخوالی و.

د پخوانیو متحدینو ترمنځ ځمکنۍ جګړې او د ۲،۶۰۰ کیلومتره اوږدې شخړه ییزې پولې په اوږدو کې د پاکستان هوايي بریدونه وروسته له هغې پیل شول چې اسلام اباد له کابل څخه د ترهګرو د کنټرول غوښتنه وکړه او ویې ویل چې دوی د افغانستان له امن پټنځایونو څخه فعالیت کوي.

اصف، چې له خپل افغان سیال ملا محمد یعقوب سره یې د خبرو مشري کوله، وویل: "له افغانستان څخه هر ډول اقدام به د دې تړون سرغړونه وي." هغه زیاته کړه: "هر څه په همدې یوه ماده پورې تړلي دي."

هېڅ ډول تېری به نه کېږي

وزیر په اسلام اباد کې د پاکستان په پارلمان کې په خپل دفتر کې په یوه مرکه کې وویل، په هغه لیکلي تړون کې چې د پاکستان، افغانستان، ترکیې او قطر له خوا لاسلیک شوی، په روښانه توګه ذکر شوي چې هېڅ ډول تېری به نه کېږي.

"موږ د اوربند تړون لرو، تر هغه وخته چې له دې تړون څخه سرغړونه ونه شي، کوم چې لا دمخه نافذ دی."

وزیر وویل، تحریک طالبان پاکستان (TTP)، چې د څو ترهګرو ډلو یوه چتري ډله ده، د واکمنو طالبانو "په ملاتړ" له افغانستان څخه د پاکستان پر وړاندې بریدونه کوي.

کابل پر پاکستان د بریدونو لپاره ترهګرو ته د پناه ورکولو تورونه ردوي او د پاکستان پر پوځ تور لګوي چې د افغانستان په اړه ناسم معلومات خپروي او د ثبات او حاکمیت د کمزوري کولو لپاره ترهګرو ته پناه ورکوي.

اسلام اباد دا تورونه ردوي.

د طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد د یکشنبې په ورځ وویل چې د دوحې په خبرو کې "پرېکړه وشوه چې هېڅ یو هېواد به د بل پر وړاندې دښمنانه اقدامات نه کوي، او هغو ډلو ته به ملاتړ نه ورکول کېږي چې د پاکستان د حکومت پر ضد فعالیت کوي."

هغه پر اېکس (پخواني ټویټر) په یوه بل پوسټ کې وویل، چې دا د طالبانو اوږدمهاله دریځ څرګندوي چې د افغانستان خاوره به د هېڅ بل هېواد پر ضد ونه کارول شي.

هغه وویل، د تړون په اړه شوې څرګندونې ګډه اعلامیه نه وه.

کابل د "نه تګ" سیمه نه ده

تحریک طالبان پاکستان (TTP)، چې له کلونو راهیسې یې د پاکستان د دولت پر ضد جګړه پیل کړې ترڅو حکومت ړنګ او پر ځای یې خپل نظام راولي، په وروستیو میاشتو کې یې د پاکستان پر پوځ د بریدونو لړۍ ګړندۍ کړې ده.

د پاکستان امنیتي چارواکو ویلي، چې پاکستان د افغان پلازمېنې کابل په ګډون هوايي بریدونه کړي، چې یو یې د اکتوبر په ۹مه د ټي ټي پي د مشر نور ولي مسید د وژلو په موخه و، خو هغه وروسته په یوه ویډیو کې راڅرګند شو چې ښودل یې ژوندی دی.

اصف وویل: "پر موږ برید کېده. زموږ پر خاوره برید کېده. نو موږ یوازې کټ مټ ځواب ورکړ. موږ دوی ته په هماغه سکه ځواب ورکاوه."

"دوی په کابل کې دي. دوی هر ځای دي. هر چېرې چې وي، موږ به پرې برید وکړو. کابل، تاسو پوهېږئ، د نه تګ سیمه نه ده."

اصف وویل، د خبرو اترو بل پړاو به د اکتوبر په ۲۵مه په استانبول کې ترسره شي، ترڅو د تړون د پلي کولو څرنګوالي لپاره یو میکانیزم رامنځته شي.

د قطر د بهرنیو چارو وزارت، چې د ترکیې ترڅنګ یې د شنبې د ورځې د خبرو منځګړیتوب کاوه، وویل چې د تعقیبي غونډو موخه "د اوربند د پایښت ډاډمنول او په باوري او دوامداره توګه د هغه د پلي کېدو تاییدول دي."

د ټي ټي پي راپورته کېدل

پاکستان د افغانستان د شوروي یرغل پر مهال د لومړۍ کرښې دولت و، چې نږدې څلور میلیونه افغان کډوالو ته یې پناه ورکړې وه او د شوروي ضد جنګیالیو لپاره یې د نړیوالو مرستو د لېږد د وسیلې په توګه کار کاوه.

له دیپلوماتیک پلوه، پاکستان یو له هغو دریو هېوادونو (د سعودي عربستان او متحده عربي اماراتو ترڅنګ) څخه و چې په ۱۹۹۷ کال کې یې د طالبانو د افغانستان اسلامي امارت په رسمیت وپېژانده، او د ملګرو ملتونو له بندیزونو سره سره یې د نړیوالو مرستو لپاره لابي کوله او د استازیتوب خدمات یې وړاندې کول.

اسلام اباد د بشري مرستو، سوداګرۍ، سرحدي مدیریت، او سیمه ییزې همکارۍ له لارې د افغانستان د نړیوالې ادغام ملاتړ هم کاوه.

خو د ترهګرو ډلو، په ځانګړي توګه د ټي ټي پي له خوا په پاکستان کې دننه تاوتریخوالي، له افغان طالبانو سره یې اړیکې د پام وړ ترینګلې کړې دي. طالبان په ۲۰۲۱ کال کې د امریکا په مشرۍ د ځواکونو له وتلو وروسته په کابل کې بېرته واک ته ورسېدل.

د پاکستاني پوځي چارواکو په وینا، سږ کال تر دې دمه د ټي ټي پي له خوا په ترسره شویو بریدونو کې د ۳۱۱ سرتېرو په ګډون تر ۵۰۰ ډېر کسان وژل شوي دي.

افغان طالبان د پاکستان تورونه ردوي. په خپلو وروستیو څرګندونو کې، یې په پاکستان کې د پولیسو ډزو ته اشاره کړې، په داسې حال کې چې کابل له نوي ډیلي سره په یوه ګډه اعلامیه کې د کشمیر لانجمنه سیمه د هند برخه یاده کړې، چې پاکستان یې په غوسه کړی دی.

افغان طالبان له ترهګرې ډلې څخه د ملاتړ تورونه په پرله پسې ډول ردوي.

ټي ټي پي د څو ترهګرو ډلو یو اتحاد دی چې په ۲۰۰۷ کال کې جوړ شوی او په عمده توګه پاکستان په نښه کوي.

د ملګرو ملتونو د ۲۰۲۴ کال په یوه راپور کې اټکل شوی چې په افغانستان کې له ۶۰۰۰ تر ۶۵۰۰ پورې د ټي ټي پي ترهګر شتون لري، چې د ناټو پرېښودل شوې وسلې کاروي.