د ابخازیا چارواکو د اعتراضي څپې مخه نشو نیولی او په هېواد کې د وضعیت کنټرول بېرته نشو ترلاسه کولی. د حکومتي ودانۍ نیولو مخالفینو سره د څو ساعته خبرو اترو وروسته، د نه پېژندل شوي جمهوریت ولسمشر د استعفا اعلان وکړ.

د هېواد د ثبات او اساسي قانون د نظم د ساتلو په موخه، د ابخازیا جمهوریت د اساسي قانون د ۶۳ مادې سره سم، زه د ابخازیا جمهوریت د ولسمشرۍ له دندې څخه استعفا کوم. دا په هغه سند کې ویل شوي چې د نومبر په ۱۹مه د شپې له خوا د حکومت او اپوزیسیون ترمنځ د مستقیمو خبرو اترو په پایله کې خپور شوی دی.

د ولسمشر دندې به د مرستیال ولسمشر بدرا ګونبا لخوا ترسره شي. د ابخازیا لومړی وزیر الکساندر انکواب هم د اپوزیسیون د غوښتنې له مخې خپله دنده پریږدي. د هغه ځای به والیري بګانبا ونیسي.

د رسنیو د راپورونو له مخې، مظاهره کوونکي د ولسمشرۍ ماڼۍ مخې څخه وتل پیل کړي دي. په هېواد کې به د ولسمشرۍ وختي ټاکنې ترسره شي. د ټاکنیزې مبارزې دقیقه نېټه لا تر اوسه نه ده معلومه.

په ابخازیا کې د روسیې سره د پانګونې تړون له امله اعتراضونه راپورته شول. د نومبر په ۱۵مه د هېواد پارلمان باید د دغه سند د تصویب لپاره راټول شوی وای. د روسیې د اقتصادي پراختیا وزیر ماکسیم ریشیتنیکوف دا سند "دواړو لورو ته ګټور" وباله: دا به د کرنې، تولیدي صنعت، سیاحت، روغتیایي درملنې او تفریحي پراختیا سره مرسته وکړي.

خو د ابخازیا د اوسیدونکو یوه برخه فکر کوي چې دا سند یوازې یوه پرده ده. او اصلي دلایل د ابخازیا ځمکې او املاک روسي سوداګرو ته خرڅول دي. په پایله کې، اعتراضونه په بې نظمۍ بدل شول، او بیا د حکومتي ودانیو نیولو ته ورسیدل. له دې وروسته، مخالفینو خپل شرایط د تړون له لغوه کولو څخه د ولسمشر استعفا ته بدل کړل.

TRT په روسي ژبه د ابخازیا له یوه اوسېدونکي سره، د روسیې-ابخازیا د اړیکو له کارپوه، انتون کریوینیکوم سره خبرې وکړې، په دې اړه چې څنګه له روسیې سره د پانګونې تړون د هیواد د واک د بدلون لامل شو.

د ابخازیا په اعتراضونو کې تقریباً تل د ژوند سخت شرایط لامل کیږي. که د اوسني وضعیت په اړه خبرې وکړو، دا کافي ده چې ووایو په ځانګړو ساعتونو کې برېښنا نشته. په ابخازیا کې په ورځ کې دوه ځله برېښنا پرې کیږي، چې په ټولیز ډول څلور ساعته کیږي. په هیواد کې د ګاز رسونې سیستم نشته، د استوګنې او ټولنیزو خدماتو زیربنا ړنګه شوې، په روغتیایي برخه کې لوی ستونزې شته، د ژوند کچه ټیټه ده او په ځوانانو کې د نشه یي توکو او ترافیکي پېښو له امله د مړینې کچه خورا لوړه ده.

په داسې حالت کې څنګه ممکن اعتراضونه ونه شي؟ دا به په څه کې انعکاس ومومي؟ او دلیل دا بیا دوهمه خبره ده. په دې قضیه کې دلیل له روسیې سره د پانګونې تړون وګرځېد. زه باور لرم هغه خلک چې د حکومتي ودانیو مخې ته تللي ول، ممکن دغه تړون یې لوستی هم نه وي. نو له شکه پرته، خبره په دې کې ده چې په هېواد کې د ستونزو اوږد لیست شتون لري: د زیربناوو سقوط او یوه ټولنیزه-ډیموګرافیکي فاجعه.

که چېرې ستونزې هوارې نه شي، نو دا به په راتلونکي کې هم خلک وهڅوي چې کوڅو ته راووځي. هر هغه څوک چې اوس د مشرتابه څوکۍ نیسي او دفترونه اشغالوي، باید پوه شي چې د ۴-۵ کلونو وروسته دوی به هم د اعتراضونو د راتلونکي څپې له لارې له ودانیو څخه وایستل شي.

• د وختي ټاکنو له پایلو څخه څه تمې شته؟ وګړي د چا ملاتړ زیات کوي – مخالفه ډله که روانه واکمنه اداره؟

زما د مشاهدې له مخې، د دواړو خواوو ملاتړ ډېر لږ خلک کوي. د حکومتي ودانیو په نیولو کې د کټارو په ماتولو سره ۳ تر ۵ زره کسانو برخه اخیستې وه. د ۲۵۰ زره وګړو لرونکي هېواد لپاره دا دومره زیات نه دي.

له همدې امله پراخ ملاتړ د هیچا لپاره نشته. خلک له ټولو څخه ناهیلي دي. او د خلکو دا حالت و چې سبب شو بژانیا تر هغه څه ډېر دوام وکړي چې باید کړی یې وای. د خلکو ډېری برخه پوهېږي چې ټول سیاستوال غلا کوي او غلا به کوي. یعنې ژوند هېڅ نه بدلېږي، او پر واکمنانو باور کول هیڅ ګټه نه لري.

د راتلونکې مخالفې ډلې په اړه هم همداسې نظر دی. سربېره پردې، دا هغه کسان دي چې مخکې هم په واک کې وو. د هغوی «پایلې» موږ، د ابخازیا خلک، ښه پېژنو. د هغوی لاس ته راوړنې په بشپړه توګه صفر دي، او په ډېرو مواردو کې حتی منفي پایلې لري. نو له همدې امله له هغوی هېڅ تمه نه شته. دا هغه خلک نه دي چې وکولای شي څه مثبت بدلون راولي.

د ابخازیا په پېښو کې روسیه څنګه غبرګون ښودلی شي؟ ایا د اړیکو د خرابېدو خطر شته؟

د روسي سرپرستانو لپاره د ابخازیا سره د اړیکو په اړه یوه روښانه دنده وه - د سوخومي څخه د روسي لوري لپاره د مهمو حقوقي اسنادو لاسلیک ترلاسه کول، چې په دې کې د پانګونې تړون هم شامل و. او دا ویلی شو چې دا دنده نه ده ترسره شوې.

اوس په مسکو کې د ممکنه پایلو په اړه پرېکړې کېدای شي، په ځینو ځایونو کې د څارونکو ډلې بدلېدای شي، او بیا به نوې چارې پیل شي.

ایا ممکنه ده چې یو څه سخت اقدامات ونیول شي؟

زه د دوی لپاره کوم وسایل نه وینم. تر ټولو سخت ګام، په عموم کې، لا دمخه اخیستل شوی دی. دا د روسیې له خوا د ابخازیا دولتي کارکوونکو د معاشونو او نورو مرستو کمول یا بندول دي. دا تر ټولو دروند فشار دی، او هغه لا دمخه کارول شوی دی.

په دې شرایطو کې دا تصور کول ګران دي چې نور څه کیدای شي وشي. ډېر احتمال دی چې اوس به ټیمونه او چلندونه بدل شي او د روسیې د نوې تګلارې کرښې به په تدریج سره د ابخازیا په اړه راڅرګندې شي. دا ممکن څو میاشتې وخت ونیسي.

که څه هم باید پوه شو چې د ټولو بهرنیو پېښو په زمینه کې موږ وینو چې د مسکو دریځ په څرګند ډول سخت شوی دی. په دې کې د ابخازیا په اړه هم. یوازې وخت به وښيي چې په پای کې وضعیت څنګه بدلون مومي.